Arjan Meesterburrie

De zelfverklaarde interim-president Juan Guaidó heeft zijn machtsovername van deze week voorbereid met buitenlandse hulp. Hij reisde volgens persbureau AP halverwege december naar Washington, Brazilië en Colombia voor geheim overleg over zijn strategie om de regering van Maduro te proberen te verdrijven.

In een knappe reconstructie schrijft AP dat Guaidó voor zijn risicovolle buitenlandse reis stiekem de nauwelijks gecontroleerde grens met Colombia overstak. Hij wilde niet dat douaniers hem zouden tegenhouden, zoals ze vaak doen met oppositieleden die naar het buitenland willen.

Met wie Guaidó precies heeft gesproken in de VS noemt AP niet, maar het gaat om regeringsvertegenwoordigers. Hij en zijn medestanders hebben daarna ook veelvuldig contact met hen gehouden. Ook had Guaidó Colombia van tevoren al verzekerd dat hij zichzelf tot president zou uitroepen op de historische datum 23 januari. Analoog aan de door hem gehoopte omwenteling nu, werd in 1958 in Venezuela de dictator Marcos Pérez Jiménez verdreven en de terugkeer naar democratie ingezet.

Dat de VS Guaidó al vrijwel onmiddellijk nadat hij zichzelf tot president uitriep erkende is in dit licht nog beter te begrijpen. Ook Brazilië, Colombia, andere Latijns-Amerikaanse landen en Canada volgden razendsnel met de erkenning van het presidentschap van de drie weken geleden nog nauwelijks bekende parlementsvoorzitter.

De nog altijd zittende president Nicolás Maduro beweert al jaren dat de oppositie met behulp van de VS en Colombia een staatsgreep tegen hem willen plegen en deze reconstructie van AP zal hem dan ook goed uitkomen om de VS met enig recht van imperialisme te beschuldigen.

Ontspannen openbaar optreden Guaidó

Juan Guaidó zelf heeft zich vrijdag voor het eerst sinds hij zich had uitgeroepen tot interim-president weer in het openbaar vertoond. In een toespraak voor duizenden aanhangers die tegelijkertijd een heuse persconferentie was voor nationale en vooral internationale journalisten toonde hij zich zeer ontspannen en uiterst vastberaden.

Hij las vol enthousiasme de lange lijst van landen op die hem steunen en sprak daarvoor zijn grote dank uit. Hij grapte daarbij dat alleen Zuid-Ossetië hem niet erkent. Hij stelde dat daarmee in twee dagen tijd meer is bereikt dan in de afgelopen zes jaar sinds het aantreden van Maduro bij elkaar.

Verder kondigde de nog maar 35-jarige Guaidó nieuwe protesten aan en riep hij sympathisanten op om zondag de amnestiewet voor militairen uit te printen en uit te delen aan familie, vrienden en buren die in het leger zitten. Zo hoopt hij de lagere regionen van het leger over te halen zijn kant te kiezen, terwijl de legertop Maduro vooralsnog blijft steunen.

Guaidó kondigde ook humanitaire noodhulp uit het buitenland aan. Zo verwelkomde hij de eerste 20 miljoen dollar die de VS donderdag hadden toegezegd en beloofde hij dat er ook uit onder andere Brazilië en Colombia voedsel en medicijnen aankomen. Hoe precies is niet helemaal duidelijk, maar dat moet gebeuren met een door zijn aanhang gecontroleerde corridor.

Een opvallend moment was ook het luide gejuich na de eerste vraag die een journalist hem mocht stellen. Zij sprak hem aan met ‘president’ en dat leidde onder zijn duizenden aanwezige aanhangers tot groot enthousiasme. Want hoewel hij nog nauwelijks daadwerkelijke macht heeft was dat een duidelijk teken dat Guaidó niet zomaar het zoveelste oppositielid is die de strijd aangaat met Maduro.

Later op de dag maakt Guaidó ook bekend dat hij het Venezolaanse consulaat in de Amerikaanse stad Houston in handen heeft. Maduro heeft al het personeel van de ambassade en consulaten in de VS opgeroepen terug te keren naar Venezuela, maar een vrouwelijke official van de vestiging in Houston heeft Guaidó persoonlijk verzekerd dat zij namens zijn interim-regering op haar post zal blijven.

Maduro is voorlopig nog niet weg

Maar hoeveel hoop iedereen die Maduro weg wil hebben uit al deze stapjes van deze vrijdag ook put, de socialistische president zit nog altijd op zijn post en zal daar de komende dagen en weken hoogstwaarschijnlijk ook wel blijven. Hij geniet nog altijd de cruciale steun van de legertop, het staatsoliebedrijf en Rusland en China. Tijdens de toespraak van Guaidó vrijdagmiddag riep hij vanuit zijn presidentiële paleis op de staatstelevisie op tot een ‘nationale dialoog’.

Maar voor Guaidó en zijn aanhang is er maar één uitweg uit de impasse en dat zijn eerlijke en vrije verkiezingen. Een ‘nep-dialoog’ heeft geen zin, zei hij. Maduro beweert overigens dat er in tegenstelling tot wat de zelfverklaarde interim-president zegt wel degelijk overleg is geweest tussen belangrijke leden van zijn regering en Guaidó.

Deze zaterdag vergadert de VN Veiligheidsraad over de situatie in Venezuela, maar aangezien ook Rusland en China daar deel van uitmaken zal er niet veel meer uitkomen dan een oproep aan de partijen om met elkaar in gesprek te gaan, hoe graag de VS, andere westerse landen en de meeste Latijns-Amerikaanse landen ook zouden willen dat Maduro wordt gedwongen het podium te verlaten.