De Ecuadoraanse overheid heeft excessief geweld gebruikt bij de oktoberprotesten en daardoor zijn “onnodige doden en gewonden” gevallen, oordeelt de Inter-Amerikaanse Commissie voor Mensenrechten (CIDH) in een langverwacht onderzoeksrapport. De inheemse beweging ziet haar gelijk daarmee bevestigd: “We hebben vanaf het begin al gezegd dat de regering de agressor was tijdens de staking.”
Tijdens de 11 dagen durende protesten in oktober tegen de plotseling door president Lenín Moreno aangekondigde verhoging van de brandstofprijzen zijn in totaal 11 doden gevallen. De onderzoekscommissie CIDH van de Organisatie van Amerikaanse Staten roept de Ecuadoraanse regering op het politiegeweld te onderzoeken en de verantwoordelijken te straffen.
Ook stelt de commissie dat de autoriteiten een plan moet opstellen om de slachtoffer en hun families te helpen en te compenseren. De CIDH uit ook kritiek op de slecht geplande aankondiging van de gehate brandstofmaatregel, die na de felle protesten ook weer werd teruggedraaid.
De inheemse leider Jaime Vargas van koepelbeweging CONAIE reageert uiterst tevreden op het onderzoeksrapport: “Onze beschuldigingen zijn juist gebleken […] Nu gaan we juridische stappen ondernemen om recht te doen aan de demonstranten die zijn vermoord en gewond zijn geraakt tijdens het conflict.”
De regering noemt het onderzoek bij monde van de veelbekritiseerde minister María Paula Romo van Binnenlandse Zaken “kortzichtig en onvolledig”. Zij vraagt zich af waarom er geen melding is gemaakt van “de politieagenten en militairen die werden gekidnapt door de demonstranten, de journalisten die zijn aangevallen en verwond en de overheidsgebouwen die zijn vernield.”
De CIDH beveelt overigens wel aan ook de agressie en de plunderingen door de demonstranten te onderzoeken en te bestraffen, maar de zwarte piet voor de zwaar uit de hand gelopen protesten is overduidelijk bij de overheid neergelegd.
Daarom wordt ook aangeraden politie en militairen een “sensitiviteitstraining” te laten volgen om beter te kunnen optreden bij demonstraties. En die zullen er vast wel weer komen in 2020, want de onvrede over de regering is de hele tijd blijven borrelen.
Nu het stof van elf dagen fel protesteren aan het neerdalen is, blijken diepe wonden geslagen te zijn in de Ecuadoraanse samenleving. In de nasleep van de demonstraties is er bij het volk veel woede over het keiharde optreden van de politie en arresteert de regering Correa-aanhangers die demonstranten opgehitst zouden hebben. Onduidelijk is nog hoe president Moreno nu wel zijn miljardenbezuinigingen gaat realiseren.
De regering heeft zondagavond met de inheemse demonstratieleiders een akkoord gesloten over het terugdraaien van de gehate brandstofmaatregel. De subsidies komen weer terug, maar niet voor iedereen. De lagere sociale klassen worden gespaard, maar het lijkt er op dat het bedrijfsleven en specifieke sectoren wel een marktconforme prijs voor benzine en diesel gaan betalen.
Veel Ecuadoranen zijn trots op de ‘indígenas’ die naar Quito zijn getrokken en met hun aanhoudende protesten de verhoging van de brandstofprijzen van tafel hebben gekregen. Anderen zijn juist vooral boos over de vernielingen die zijn aangericht bij de protesten en vanwege alle schade die het platleggen van Ecuador heeft toegebracht aan de economie. Maar de inheemse beweging heeft in elk geval volop feest gevierd na de overwinning die zij hebben geboekt op de ‘neoliberale’ president Lenín Moreno en zijn door het IMF opgelegde bezuinigingsbeleid.
Mogelijk juichen ze te vroeg, want er moeten nu nieuwe miljardenbezuinigingen worden gevonden. Het is verre van zeker dat die niet alsnog ook links- of rechtsom inheemse boeren en andere arme delen van de bevolking zullen raken. Ook nu de brandstofsubsidies blijven en als alle sociale programma’s in stand gehouden zouden worden, gaat de publieke dienstverlening achteruit bij de geplande bezuinigingen op overheidsinstellingen. Ook op openbare ziekenhuizen bijvoorbeeld.
Als het bedrijfsleven hard wordt aangepakt, zoals veel demonstranten willen, zullen die bedrijven vervolgens wel minder mensen aan kunnen nemen. En die banen zijn wel hard nodig, want niet heel Ecuador kan een volwaardig inkomen te verdienen met een eigen winkeltje, ander eenmanszaakje of eigen stukje land en de overheid kan ook niet iedereen in dienst nemen. Moreno zal hoogstwaarschijnlijk wel moeten terugkomen op het kwijtschelden van belastingschulden van een aantal grote bedrijven.
Deze dinsdag zijn de onderhandelingen over een nieuw pakket maatregelen tussen de regering en de inheemse protestleiders en andere sociale groeperingen begonnen.
Veel kritiek op politiegeweld
Vanwege veel op sociale media gedeelde filmpjes van politieagenten die overmatig geweld gebruiken en legervoertuigen die op groepen demonstranten inrijden, is er ook veel woede over de ‘repressie’ door de autoriteiten tijdens de crisis.
Volgens de laatste cijfers van ombudsorganisatie ‘Defensoría del Pueblo’ zijn er 8 doden gevallen, 1.340 mensen gewond geraakt en 1.192 mensen gearresteerd. Eén dode viel bij een wegblokkade in Molleturo waar hij werd aangereden door een auto, twee anderen vielen van een brug in Quito bij een achtervolging door de politie en een inheemse leider kwam om bij clashes tussen de politie en demonstranten. Van de vier anderen is nog niet bekend gemaakt onder welke omstandigheden ze zijn overleden.
Alle geweldsincidenten door politie en leger moeten worden onderzocht en de verantwoordelijken daarvoor moeten worden gestraft, eisen de inheemse protestleiders. In elk geval moeten de verantwoordelijke ministers van Defensie en Binnenlandse Zaken aftreden, stelde Jaime Vargas van koepelorganisatie CONAIE van de Inheemse Bevolkingsgroepen zondag.
De door de demonstranten zo gehate minister María Paula Romo van Binnenlandse Zaken ontkende dinsdagmiddag dat de politie excessief geweld heeft gebruikt. Ze wees er daarbij ook op dat er in totaal 435 agenten gewond zijn geraakt bij de protesten en 26 politieposten zijn vernield.
Regering arresteert Correa-aanhangers
De regering houdt niet de inheemse beweging, maar vooral aanhangers van oud-president Rafael Correa verantwoordelijk voor het geweld aan de zijde van de demonstranten bij de protesten. Zij zouden de bevolking hebben opgehitst en zich hebben gemengd tussen de inheemse demonstranten en ook brand hebben gesticht in het gebouw van de ‘Contraloría General del Estado’, zeg maar de Rekenkamer van Ecuador, om bewijzen te vernietigen in het corruptie-onderzoek naar Correa.
De politie heeft maandag vier leden van Correa’s beweging opgepakt onder wie de prefect Paola Pabón van de provincie Pichincha waar de hoofdstad Quito is gelegen. Zij werd maandagochtend vroeg van bed gelicht en de politie nam ook haar telefoons en computer in beslag. Minstens drie andere ‘Correistas’ zagen de bui al hangen en vroegen asiel aan in de ambassade van Mexico in Quito, onder wie oud-parlementsvoorzitter Gabriela Rivadeneira.
“Wat er tijdens de staking gebeurde was een vooropgezet plan om chaos en wanorde te veroorzaken en geweld te gebruiken om de openbare orde te verstoren”, zei minister José Valencia van Buitenlandse Zaken namens het kabinet. “Het was een directe aanval op de democratie in Ecuador en was van tevoren georganiseerd”. Volgens de minister heeft de beweging ‘Revolucion Ciudadana’ van Rafael Correa demonstranten ook betaald om geweld te plegen.
De inheemse beweging zelf houdt ook infiltranten van Correa verantwoordelijk voor het onder de demonstranten. CONAIE-leider Vargas noemde zondagavond een aantal Correa-aanhangers bij naam en noemde ze “terroristen” die chaos wilden creëren voor een terugkeer van de oud-president
Correa wijst de beschuldigen vanuit België waar hij tegenwoordig woont resoluut van de hand. Het zijn volgens hem “acties van idioten” en hij voorspelt dat zijn voormalige vice-president, en inmiddels grote vijand, Lenín Moreno het einde van zijn regeertermijn in 2021 niet gaat halen.
Alle kinderen weer naar school
Intussen is de situatie in heel het land en ook in mijn eigen Cuenca weer snel aan het normaliseren. Alle scholen zijn deze dinsdag weer open na ruim anderhalve week gesloten te zijn geweest, dus ook die van mijn twee zoontjes van 3 en 4 die dolblij waren hun juf en vriendjes weer te zien.
De belangrijkste toegangswegen rondom de stad zijn weer open, ook die tussen Guayaquil en Cuenca, waardoor de bevoorrading weer gewoon over de weg kan plaatsvinden. Het duurt nog eventjes voordat de gasvoorraad weer helemaal op orde is, maar mijn vrouw heeft haar restaurant gelukkig weer kunnen openen. Haar restaurant heeft zoals vrijwel heel het bedrijfsleven uiteraard wel fors verlies geleden door de noodgedwongen sluiting.
Vooral ook de toeristensector zal het erg zwaar gaan krijgen de komende tijd. De verhalen van door alle wegblokkades gestrande toeristen en beelden van de gewelddadige protesten die ook ruimschoots de internationale media hebben gehaald, zijn niet bepaald een mooi visitekaartje. En het zal heel wat tijd en energie kosten buitenlanders er van te overtuigen naar Ecuador te komen, ook als de veiligheidssituatie straks weer hetzelfde is als altijd.
Update dinsdagavond 15/10: Dit artikel is geactualiseerd met een reactie van de minister van Binnenlandse Zaken op de beschuldigingen van excessief geweld door de politie en meer details over de doden die zijn gevallen.
In een spannende live op televisie uitgezonden dialoog tussen inheemse Ecuadoraanse bevolkingsgroepen en de regering heeft president Moreno uiteindelijk bakzeil gehaald. Hij trekt de gehate brandstofmaatregel in en in ruil daarvoor beloven de protestleiders de demonstraties te beëindigen. Maar de vraag is welke bezuinigingen Ecuador nu dan wel te wachten staan.
De inheemse leider Jaime Vargas stelt zijn eisen in de langverwachte dialoog met president Moreno.
Na een rare gespannen dag in Quito met tanks en andere legervoertuigen op straat, begon bij het vallen van de avond eindelijk de live op televisie uitgezonden dialoog tussen de regering en de protesterende inheemse bevolkingsgroepen, die een aantal uur later succesvol bleek te zijn geweest.
Gespreksleider Arnaud Peral van de VN in Ecuador wees er na al het geweld van de laatste dagen op dat het al een overwinning was dat de partijen überhaupt samen om tafel zaten.
Volgens de nationale ombudsman zijn er tot nu toe zeven doden gevallen bij de protesten en meer dan 1.300 mensen gewond geraakt. Zowel de sprekers van regeringszijde als de demonstrerende inheemse bewegingen spraken aan het begin van hun dialoog de wens voor vrede uit.
Uiteindelijk werd er na een schorsing van bijna twee en een half uur een akkoord gesloten over het beëindigen van de protesten in ruil voor het intrekken van de omstreden brandstofmaatregel, maar daar gingen wel heel wat smeekbedes aan vooraf van alle inheemse leiders oog in oog met president Moreno aan een U-vormige tafel.
CONAIE-leider Vargas zei namens heel Ecuador te spreken
Leider Jaime Vargas van de koepelorganisatie CONAIE van Inheemse Bevolkingsgroepen wil een einde aan de achterstelling van de indígenas, de inheemse bewoners van Ecuador, maar voordat hij waar dan over wilde praten moest eerst de gehate brandstofmaatregel worden ingetrokken. “Haal decreet 883 van tafel en dan gaan we daarna nieuwe manieren zoeken om het land vooruit te helpen. Dit is geen eis van alleen de inheemse bevolking maar van heel Ecuador”, zei hij.
Niet alleen de benzine en diesel worden duurder, maar alle prijzen stijgen, benadrukte Vargas. De inheemse leider krijgt dan ook veel bijval van burgers die zich eveneens zorgen maken over het feit dat alles duurder wordt.
Verder eiste Vargas dat de ministers van Defensie en Binnenlandse Zaken worden ontslagen, omdat zij verantwoordelijk zijn voor het harde optreden van politie en leger tegen de demonstranten.
Regering hield lang vast aan afschaffen subsidies
Maar de zeer gespannen ogende president Lenín Moreno wilde in eerste instantie niet meer toezeggen dan dat hij het hele bezuinigingspakket wil heroverwegen. Volgens Moreno is het ook zijn doel de leefsituatie van arme Ecuadoranen te verbeteren en wil hij samenwerken aan een beter pakket maatregelen.
Zijn minister Richard Martínez van Economie legde later uit waarom de regering een generieke subsidie op brandstof geen goed idee vindt: “Als we de subsidie opnieuw invoeren zijn brandstofsmokkelaars en rijken de eersten die daarvan profiteren”.
Brandstofsmokkelaars omdat ze fors verdienen door de goedkopere Ecuadoraanse benzine en diesel veel duurder te verkopen in de buurlanden Colombia en Peru en de rijken omdat zij hun dure ‘40.000 dollar kostende 4×4’ vol kunnen gooien met goedkope diesel, zei Martínez. “Is het rechtvaardig dat alle Ecuadoranen daar aan meebetalen?”
De regering ging met de aanvankelijke weigering de maatregel van tafel te halen voorbij aan de smeekbedes van alle inheemse sprekers, zoals leider Leonidas Iza van de indígenas van de niet ver van de hoofdstad Quito afgelegen provincie Cotopaxi: “Toen ik ging slapen kostte het 20 dollar om mijn tractor vol te gooien en toen ik wakker werd, kostte het 45 dollar. Dat geld heb ik nodig om mijn drie kinderen naar school te sturen”.
Een woordvoerder van inheemse boeren wees er nog maar eens op dat zij al het voedsel produceren voor de grote steden en dat zij toch echt het meest te lijden hebben van de hogere brandstofprijzen. Politici zien ze alleen maar vlak voor de verkiezingen als ze stemmen nodig hebben en daarna nooit meer.
Uiteindelijk zwichtte de regering onder alle druk en zegde toe het omstreden decreet in te trekken. De inheemse bewoners die vanuit hun dorpen in de Andes en vanuit het Amazonegebied naar Quito zijn getrokken vierden daarop gelijk hun overwinning op straat.
Er wordt nu een comité ingesteld met vertegenwoordigers van de regering, inheemse bevolkingsgroepen en andere sociale groeperingen dat gaat bekijken hoe de noodzakelijke bezuinigingen dan wel kunnen worden gerealiseerd zonder dat het arme en vaak inheemse deel van de bevolking daar onder lijdt. Gevreesd wordt voor een verhoging van de BTW, maar dat lijkt ook geen echte optie aangezien armen daar ook hard door geraakt zullen worden.
Over het door de protestleiders geëiste vertrek van twee ministers zei Moreno dat hij daar de komende dagen het gesprek over aan wil gaan. Scholen blijven deze maandag nog dicht in afwachting van het daadwerkelijk terugkeren van de rust in het land.
Moreno nog steeds onder druk
En hoe dan ook is de onvrede over deze regering nog niet voorbij. Er zitten naast de nu teruggedraaide brandstofmaatregel nog genoeg andere impopulaire maatregelen in het door de IMF ingefluisterde bezuinigingspakket. Ook maatregelen die inheemse bewoners niet raken, maar overheidsmedewerkers en de eveneens volop protesterende arbeiders en studenten wel.
Moreno zal dus heel wat uit de kast moeten halen om iedereen tevreden te stellen en dat terwijl hij juist steeds heeft benadrukt dat er echt miljardenbezuinigingen nodig zijn. Als hij het bij bedrijven en het rijkere deel van de bevolking wil gaan halen, zullen die op hun manier in opstand komen.
De president kreeg zondagavond nog voor het bereiken van het akkoord met de inheemse protestleiders steun toegezegd van het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur, waar Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay in zitten. Mercosur veroordeelde de onrust in het land en zag de demonstraties als een poging om de regering van Moreno te destabiliseren.
Heel Ecuador is opgelucht dat de situatie voor nu lijkt te normaliseren, maar is ook sceptisch over het vermogen van Moreno om nu wel met een voor iedereen bevredigend pakket aan maatregelen te komen, dat ook de goedkeuring kan krijgen van de gehate IMF.
De noodsituatie in Ecuador is deze zaterdag verder geëscaleerd. Bij uiterst gewelddadige protesten in de hoofdstad Quito is brand gesticht in gebouwen van de overheid en een nationale tv-zender en werd vervolgens de brandweer die wilde gaan blussen aangevallen. Politie en leger grijpen met harde hand in en sinds 15.00 uur lokale tijd geldt er een permanente avondklok rondom overheidsgebouwen en andere strategische plekken in heel Ecuador.
De protesten tegen het bezuinigingspakket van president Lenín Moreno, met daarin de gehate verhoging van de brandstofprijzen, hebben deze zaterdag een absoluut dieptepunt bereikt. Al vanaf de ochtend was het zeer onrustig in Quito, maar op enig moment leek de geweldsspiraal toch te kunnen worden doorbroken omdat de koepelorganisatie CONAIE van inheemse bewoners van Ecuador het aanbod van de regering om te onderhandelen had aangenomen.
Maar het onderlinge geweld tussen politie en leger en radicale demonstranten kwam daarmee niet ten einde. Veel media bestempelden het centrum van Quito enigszins overtrokken, maar ook zeker niet geheel onterecht, als oorlogsgebied. Officiële cijfers over doden en gewonden zijn er niet, maar op een veel gedeeld filmpje op sociale media is te zien hoe een demonstrant leek te worden doodgeschoten(Waarschuwing: heftige beelden in de link). Hij bleek uiteindelijk hoogstwaarschijnlijk te zijn geraakt door een rubberen kogel en kon gewond worden weggedragen. Gezien de vele clashes tussen de ordetroepen en demonstranten zijn er ongetwijfeld vele tientallen gewonden gevallen. Tot deze zaterdag hadden de autoriteiten al vier doden bevestigd, terwijl er volgens verschillende andere serieus te nemen bronnen vijf of zeven doden waren gevallen.
Vanaf 15.00 werd er vanwege alle chaos in Quito voorlopig een avondklok van 24 uur per dag ingesteld rondom overheidsgebouwen en op andere strategische plekken in heel Ecuador, zoals pleinen, bruggen, vliegvelden en olie-installaties.
De avondklok gold de laatste dagen al van 20 uur ’s avonds tot 5 uur ’s ochtends, maar is nu permanent geworden gedurende deze crisis.
Media onder vuur
De meeste gevestigde media in Ecuador zijn voor veel demonstranten geen neutrale verslaggever, maar deel van het probleem met hun al dan niet expliciet uitgesproken steun voor de maatregelen van Moreno en het grotendeels negeren van het politiegeweld. Er zijn dan ook meerdere journalisten aangevallen te midden van alle chaos. Ook is brand gesticht bij de nationale tv-zender Teleamazonas, hoogstwaarschijnlijk met molotov-cocktails.
Ook de zakenkrant El Comercio liet zaterdag aan het eind van de middag via Twitter weten te zijn aangevallen door onbekende binnendringers. Op het moment van publiceren van deze blogpost was het nog onduidelijk wat daar precies aan de hand is geweest, maar er zijn sindsdien urenlang geen berichten meer gepubliceerd op de site van de krant en via het Twitteraccount. Zaterdagavond iets na achten lokale tijd liet El Comercio weten weer aan het werk te kunnen.
Brandweerauto’s en brandweerlieden die op weg waren de brand bij Teleamazonas te blussen, werden aangevallen door demonstranten net als eerder deze week al ambulances van het neutrale Rode Kruis.
Informamos a la opinión pública que los vehículos y personal de #BomberosQuito fueron vandalizados a su llegada al incendio registrado en @teleamazonasec, y que no existen las garantías para que los efectivos puedan realizar su trabajo con seguridad. #EmergenciaCBDMQ 🚒🏳️ pic.twitter.com/tBttWVbEkf
De linkse, ooit door Hugo Chávez opgerichte, Latijns-Amerikaanse tv-zender Telesur claimt van de kabel te zijn gehaald in Ecuador. Telesur staat juist wel aan de kant van de demonstranten. Maar bij ons in Cuenca was de zender zaterdagavond gewoon te zien.
De rol van oud-president Correa
Een veelbesproken incident was de door demonstranten aangestoken brand in het gebouw van de ‘Contraloría General del Estado’, zeg maar de Rekenkamer van Ecuador. Daarmee werd voeding gegeven aan de theorie dat oud-president Rafael Correa achter de protesten zou zitten, omdat daar allemaal bewijzen van corruptie door hem zouden liggen. Er loopt ook een onderzoek naar hem voor het opdracht geven tot ontvoering van een politieke tegenstander in 2012.
Correa maakt zich vanuit België woedend over de bezuinigingen van Moreno en het geweld dat politie en leger tegen de demonstranten gebruiken. De theorie dat zijn aanhang achter de brand in de ‘Contraloría’ zou zitten, vindt hij absurd.
Maar Correa laat er geen misverstand over bestaan dat Moreno wat hem betreft op moet stappen. Hij heeft tijdens zijn regeerperiode veel gedaan voor het arme deel van de bevolking dat nu zo in opstand komt en pleit voor vervroegde verkiezingen. Daarbij wil hijzelf best wel weer kandidaat zijn, ondanks dat de grondwet hem dat verbiedt na twee termijnen.
Lenín Moreno verweet Correa eerder deze week Ecuador te destabiliseren samen met de Venezolaanse president Nicolás Maduro, zonder met bewijzen te komen voor hun vermeende coup.
VN wil bemiddelen
Te midden van alle chaos accepteerde koepelorganisatie CONAIE van de inheemse bewoners van Ecuador het aanbod van president Lenin Moreno om te onderhandelen over de patstellingen. De ‘indígenas’ zijn woedend over de afschaffing van de subsidie op benzine en diesel en over hun achtergestelde positie in het algemeen. Samen met de transportsector en studenten zijn zij de grote aanjagers van de protesten van de afgelopen anderhalve week.
De Verenigde Naties hebben aangeboden een bemiddelende rol te spelen tussen de regering enerzijds en CONAIE en andere sociale groeperingen anderzijds om een eind te maken aan de geweldsspiraal.
Hoe dat is nog onduidelijk als Lenín Moreno blijft vasthouden aan zijn gehate brandstofmaatregel en zijn positie. Volgens sommige lokale media is hij het hele op aanwijzing van het IMF ingevoerde bezuinigingspakket aan het heroverwegen, maar het ‘Fuera Lenin Fuera'(wegwezen Lenin) is dé strijdkreet van de demonstranten en de vraag is dus of hij überhaupt kan aanblijven.
De economie heeft inmiddels in elk geval al honderden miljoenen dollars schade geleden door de crisis van de afgelopen anderhalve week. Als de situatie nog lang aanhoudt wordt de schade misschien zelfs nog wel groter dan de beoogde bezuinigingen.
Relatieve rust in Cuenca
In mijn eigen Cuenca is het zeker nog geen ‘business as usual’, maar heerst er lang niet zo’n chaos als in Quito. Wel werd er opnieuw geprotesteerd in de historische binnenstad.
Er zijn vrijdagmiddag en zaterdagochtend heel vroeg twee konvooien met vrachtwagens doorgelaten bij wegblokkades op de toegangswegen tot de stad. Daardoor zijn er onder andere weer de nodige gasflessen aangekomen in Cuenca, die op een aantal vaste punten werden gedistribueerd door de lokale autoriteiten. Eén per familie en nog niks voor het restaurant van mijn vrouw dat sinds woensdag al noodgedwongen gesloten is.
Verkeer binnen de stad is sinds de nationale staking van woensdag geen probleem meer, maar op de door militaire begeleide konvooien na is er nog steeds geen enkel verkeer over de grote doorgaande wegen mogelijk tussen het hoog in de Andes gelegen Cuenca en andere grote steden.
Onduidelijk is nog of de scholen maandag weer open gaan. Alle onderwijsinstellingen in heel Ecuador zijn al sinds vorige week donderdag dicht, maar gezien de aanscherping van de noodtoestand is het niet erg waarschijnlijk dat daar nu een einde aan komt.
Wel was het vrijdagavond opvallend druk op de weg in Cuenca. Eigenlijk zijn alle Ecuadoranen de situatie spuugzat en dus was het hoog tijd met familie en vrienden maar even leuke dingen te gaan doen in afwachting van wat nog komen gaat.
Correctie 14/10: In de oorspronkelijke versie van dit artikel stond dat op een filmpje op sociale media te zien was hoe een demonstrant werd doodgeschoten, maar hij bleek later gewond te zijn afgevoerd na hoogstwaarschijnlijk te zijn geraakt door een rubberen kogel. Dat is hierboven aangepast.
De rust is deze donderdagochtend weer even teruggekeerd in Cuenca. Na de felle protesten van gisteren tegen de gehate brandstofmaatregel van president Moreno en de politieke klasse in het algemeen, zijn vrijwilligers samen met overheidsdiensten puin aan het ruimen en aan het schoonmaken in de historische binnenstad.
Foto: Arjan Meesterburrie
De wegblokkades van demonstranten binnen de stad zelf zijn vrijwel allemaal opgeheven en op een klein stukje binnenstad na kunnen auto’s zich weer vrij bewegen. Ook taxi’s rijden weer, maar bussen nog nauwelijks.
Wel zijn er nog altijd barricades op de toegangswegen naar de stad en blijven alle scholen vandaag en morgen uit voorzorg nog gesloten. Het tekort aan gasflessen is momenteel voor veel mensen de grootste zorg. Eten is er dankzij de luchtbrug met Quito weer genoeg, ondanks dat Cuenca over de weg al een week niet meer bereikbaar is.
De demonstraties van indianen, studenten, taxi- en buschauffeurs en arbeiders van gisteren verliepen volgens politieagenten die ik vanmorgen sprak in het historische centrum grotendeels vreedzaam.
Maar uiteindelijk ontaardden de protesten toch weer in geweld door een kleine groepen radicalen. Zij sloopten stenen uit de straten en stoepen om de politie mee te bekogelen en ook gingen enkele stoplichten tegen de vlakte. Er werd traangas ingezet en toen de avondklok rondom overheidsgebouwen en strategische gebouwen in ging werd het langzaam rustig op straat.
Foto: Anita Patricia J/Facebook
Foto: Anita Patricia J/Facebook
Deze donderdagochtend zijn vrijwilligers samen met overheidsdiensten letterlijk puin aan het ruimen en de straten aan het schoon boenen. Er heerst een gelaten sfeer op straat met veel politieagenten op de been in afwachting wat de komende dagen allemaal nog komen gaat.
Overheidsgebouwen zoals die van het provinciale bestuur worden streng bewaakt, maar in de ochtend waren er nog geen demonstranten op de been en stond de politie rustig met elkaar en de voorbijgangers te keuvelen.
Foto: Arjan Meesterburrie
Er is nog altijd geen oplossing in zicht voor de patstelling in Ecuador. De regering houdt vast aan het gehate bezuinigingspakket en nog geen enkele demonstrant die ik zelf gesproken heb of op het nieuws voorbij heb zien komen is van plan op te geven totdat de maatregelen weer in worden getrokken.
Inmiddels zijn er al berekeningen gemaakt dat alle protesten al meer schade aan de economie hebben gedaan dan het afschaffen van de subsidie op benzine en diesel oplevert. En die teller blijft nog wel even open gezien het feit dat de sociale onrust nog lang niet voorbij is.
Het dodental van de protesten is inmiddels opgelopen tot vijf. Onder de doden is ook een leider van de indianenbeweging CONAIE.
Condolencias| #DefensoríaDelPueblo, ante el sensible fallecimiento de Inocencio Tucumbi, dirigente de @CONAIE_Ecuador de #Cotopaxi y 4 personas más en el país. Hacemos un llamado al Gobierno a erradicar la violencia y garantizar el derecho a la protesta social de forma pacífica. pic.twitter.com/Rqi5mAMCLR
Ondertussen kreeg ik leuk nieuws van de groep van zo’n 35 toeristen die al een week vastzit in het indianenstadje Guamote. Zij werden gisteren uitgenodigd voor een dansavond van de lokale bevolking. Een mooie ervaring in deze situatie, want weg kunnen ze er nog altijd niet.
Het was woensdag 9 oktober nationale stakingsdag in Ecuador. In Quito en Guayaquil waren er tienduizenden mensen op de been om te protesteren tegen het pakket bezuinigingsmaatregelen van president Lenín Moreno. Het openbare leven lag grotendeels plat vanwege alle onrust en vooral ook door de vele wegblokkades in de steden zelf.
Directe aanleiding voor de volkswoede is de afschaffing van de subsidie op benzine en diesel. De brandstoffen zijn daardoor in één klap 25 procent tot ruim twee keer zo duur geworden. Maar dat is eigenlijk alleen maar de druppel die de emmer deed overlopen.
Ecuador verkeert vanwege de gedaalde olieprijzen en de enorme staatsschuld die onder de vorige president Correa al een tijdlang in forse economische problemen. Daardoor moest president Moreno bij het IMF aankloppen voor een noodlening van bijna 4 miljard euro.
Maar in ruil daarvoor moet hij wel bezuinigingen doorvoeren. Die bestaan behalve de gehate brandstofmaatregel ook onder meer uit inkrimping van het ambtenarenapparaat, bezuinigingen op publieke ziekenhuizen, universiteiten en pensioenen en het invoeren van tijdelijke in plaats van vaste contracten. Bezuinigen is volgens de regering onvermijdelijk omdat de staatskas leeg is, maar mensen uit de lagere sociale klassen die toch al moeite hebben het hoofd boven water te houden, hebben daar geen enkel begrip voor. Ook al gaat de basisuitkering voor de allerarmsten ter compensatie wel met 15 dollar per maand omhoog.
President Moreno kondigt te midden van militaire kopstukken aan zijn regeringszetel te hebben verplaatst van Quito naar Guayaquil.
Taxichauffeurs zien de benzine duurder worden, maar gebonden zijn aan een vaste kilometerprijs. Indianen voelen zich toch al achtergesteld en kunnen het zich niet veroorloven 15 dollar meer te betalen om hun pick-up vol te gooien. Studenten willen niet meer betalen voor hun busritjes op en neer naar de universiteit en vrezen dat de kwaliteit van hun onderwijs achteruit gaat. De transportsector, indianen en studenten zijn dan ook de grote aanjager van de huidige protesten tegen Moreno.
Ze demonstreerden wel apart van elkaar. De mars van de indianen in Quito verliep vreedzaam, maar de door de vakbonden georganiseerde demonstraties en wilde acties van arbeiders en studenten liepen woensdag wel uit de hand.
Dat de geest nu ineens helemaal uit de fles is, komt vooral ook door de algehele onvrede over de politieke klasse. Ze zijn corrupt en zitten alleen maar in hun zakken te vullen ten koste van de gewone man, is de bij velen heersende opvatting. In het zich over heel Zuid-Amerika uitstrekkende Odebrecht-schandaal zijn inderdaad ook meerdere Ecuadoraanse ministers uit het vorige en huidige kabinet veroordeeld voor corruptie en zelfs ook Jorge Glas, de voormalige vicepresident van Moreno.
Tijdens het bewind van oud-president Rafael Correa van 2006 tot 2017 zijn de armen er vanwege grootschalige uitgaven aan sociale voorzieningen flink op vooruit gegaan. Ondanks dat de Ecuadoraanse economie toen ook harder groeide dan nu en de decennia daarvoor, is de staatsschuld daardoor wel flink opgelopen. Nu zit Correa vanuit België – waar hij woont met zijn Waalse vrouw en kinderen – de demonstranten flink op te stoken. Moreno was ooit zijn vicepresident, maar die heeft volgens Correa het linkse beleid verraden dat ze voerden met hun partij Alianza País. Hij spreekt nu dan ook van de slechtste regering ooit en pleit voor vervroegde verkiezingen waar hij zelf wel weer kandidaat wil zijn, ook al verbiedt de grondwet dat nadat hij er al twee termijnen op heeft zitten.
En Moreno is inderdaad opgeschoven naar het politieke midden. Al tijdens zijn verkiezingscampagne gaf hij aan een einde te willen maken onder de enorme polarisatie die er onder Correa was ontstaan. Daar waar Correa zijn rechtse tegenstanders steevast uitmaakte voor fascisten ging Moreno juist de samenwerking met hen aan. Maar nu Moreno diep in de problemen zit laten ze hem een voor een als een baksteen vallen.
Hij is met zijn regering al uitgeweken van zijn presidentiële paleis in Quito naar de grote havenstad Guayaquil om de woedende indianen die hem willen verjagen te ontlopen. Voor het aantreden van Rafael Correa hebben indianengroeperingen begin deze eeuw drie presidenten verjaagd, dus zijn angst is niet geheel onterecht. Gisteren namen indianen al kortstondig het Ecuadoraanse parlement in bezit.
Een oplossing voor de enorme sociale en politieke onrust is niet in zicht. De demonstranten zijn van plan vol te houden tot de omstreden maatregelen van tafel gaan en misschien is nu dat zelfs niet genoeg meer. Moreno heeft sinds de aankondiging van het bezuinigingspakket al meerdere malen laten weten absoluut niet van plan te zijn daar op terug te komen.
Hij zegt wel te willen onderhandelen met de indianen om te bekijken hoe de beschikbare middelen het beste ingezet kunnen worden, maar die zijn vooralsnog compromisloos en willen niet aan tafel.
Bij de protesten zijn heel wat vernielingen aangericht in de binnensteden van Quito, Guayaquil en Cuenca. Er is met stenen gegooid naar de politie en maandag werd er zelfs een tank van het leger in brand gestoken net buiten Quito.
Politie en leger hebben al meerdere keren traangas ingezet en slaan er bij tijd en wijle ook flink op los is te zien op filmpjes op sociale media. Bij de protesten zijn tot nu toe tientallen gewonden en zeker twee doden gevallen. Zo werd zondag een jongeman overreden bij een wegblokkade bij Molleturo op de weg van Guayaquil naar Cuenca. Volgens onbevestigde berichten zijn er nog zeker drie doden meer te betreuren.
Buiten de steden zijn zeker drie olievelden en verschillende drinkwaterinstallaties in bezit genomen door protesterende boeren en indianen.
Er heerste woensdag in elk geval de binnensteden van Quito en Cuenca een hele anarchistische sfeer. Overal werden brandjes gesticht op straat en ook met molotov-cocktails en rookbommen gegooid naar de politie. Ook zijn stenen uit stoepen getrokken om de politie mee te bekogelen. Zoals ook hier te zien is het historische centrum van Quito:
#QUITO | Policías y manifestantes se enfrentan en la calle Manabí, entre Guayaquil y Vargas, en las inmediaciones de la Plaza del Teatro, Centro Histórico. La marcha de los trabajadores no puede avanzar a Carondelet
Wijzelf beginnen nu ook wel last te krijgen van de grote sociale onrust. Allereerst zijn alle scholen in Ecuador dicht en dus zitten ook onze jongetjes van 3 en 4 al sinds donderdag thuis. Omdat papa en mama wel druk aan het werk zijn en niet steeds met ze naar de speeltuin kunnen of kunnen knutselen, zijn ze regelmatig flink uit hun humeur. Het wordt tijd dat ze weer gewoon leuke kinderdingen gaan doen met hun klasgenootjes en juffen.
Vanwege alle wegblokkades om Cuenca heen is bevoorrading over de weg niet mogelijk. Daardoor trof ik gisteren lege schappen op de groente/fruit- en vleesafdeling van onze supermarkt. We hebben op zich genoeg voorraad in huis en er is een luchtbrug opgezet tussen Quito en Cuenca met militaire vliegtuigen, waardoor de schappen regelmatig weer helemaal aangevuld kunnen worden, maar het gaf me wel een naar gevoel.
Het lege vleesschap dinsdagmiddag in de supermarkt ‘Supermaxi’ waar ik altijd boodschappen doe.
Verder is het gas in Cuenca op. Vrachtwagens met de gasflessen waar ook wij op koken en douchen staan vast voor de wegblokkades op de toegangswegen naar onze op 2500 hoogte in de Andes gelegen stad toe. Mijn vrouw ziet zich daardoor ook genoodzaakt haar restaurant te sluiten, want zij heeft daar geen gas meer om op te koken. Veel andere restaurants bij ons in de buurt zijn overigens nog wel open. De vraag is hoe lang nog want het nog beschikbare gas wordt voorlopig alleen ingezet voor ziekenhuizen en andere vitale diensten.
Briefje op het restaurant van mijn vrouw met uitleg over de sluiting.
Deze woensdag op nationale stakingsdag zijn er ook overal in de stad zelf wegblokkades. De eerste al op 200 meter van ons huis, dus we kunnen ons net al op vele andere plekken in het land alleen lopend of fietsend verplaatsen. Niet erg voor een dagje, maar het is te hopen dat de nationale staking niet verlengd wordt en we voor langere tijd niet verder dan in een klein cirkeltje om ons huis kunnen komen.
Brandende autobanden bij de wegblokkade bij ons om de hoek.
Maar gezellig is het op zich wel zo doordeweeks een dagje met z’n vieren thuis. Dus net als iedereen wachten we gewoon af hoe de situatie zich ontwikkelt.
Dat geldt ook voor een groep Nederlandse toeristen die al sinds donderdag vastzit in het indianenstadje Guamote. Zij kunnen ook geen kant op, maar worden naar eigen zeggen wel vriendelijk bejegend door de lokale bevolking en hebben eten en drinken genoeg. Al moeten ook zij vanwege dreigende gastekorten koud douchen.
De overgrote meerderheid van de Cuencano’s en alle andere Ecuadoranen wil niks liever dan dat de rust snel weerkeert. Gewoon zonder gedoe van blokkades naar het werk en de kinderen naar school, niet hoeven te vrezen voor vernielingen in het centrum en ook niet voor tekorten aan gas en verse producten. Maar het lijkt er helaas niet op dat er snel een oplossing komt voor deze grimmige situatie.
Maar deze foto waarop de ene Ecuadoraan aan het werk is en de andere Ecuadoraan haar recht om te demonstreren uitoefent geeft dan wel weer hoop.
Wegblokkades, felle protesten in het hele land en alle scholen gesloten. Nadat president Lenín Moreno heeft aangekondigd dat de subsidies op benzine en diesel worden afgeschaft, verkeert Ecuador in chaos. En dat kan nog wel eens heel lang gaan duren.
In een pakket economische maatregelen dat president Moreno dinsdag aankondigde zat ook per direct de afschaffing van de subsidie op brandstoffen die de Ecuadoraanse regering jaarlijks zo’n 1,3 miljard dollar kost. Wat daar tegenover stond wilde eigenlijk niemand meer horen. De protesten lopen inmiddels zo uit de hand dat Moreno de noodtoestand heeft uitgeroepen. En die geldt in elk geval voor de komende zestig dagen.
In de hoofdstad Quito, maar ook in verschillende andere steden in het land, zijn wegen geblokkeerd, autobanden in brand gestoken en met stenen gegooid naar de politie. In de miljoenenstad Guayaquil zijn supermarkten geplunderd en in het centrum van Cuenca en in vele andere steden zijn forse vernielingen aangericht.
De regering neemt de maatregelen mede op aanwijzing van het Internationaal Monetair Fonds om “een aantal grote fouten in de Ecuadoraanse economie” te herstellen. Zo moeten grote bedrijven meer belasting gaan betalen, gaat de basisuitkering voor de allerarmsten met 15 dollar per maand omhoog en worden importheffingen op buitenlandse techproducten afgeschaft. Verder wordt de pensioenregeling versoberd en krijgen werknemers in de publieke sector minder vakantiedagen.
De maatregelen zijn onderdeel van het pakket dat is afgesproken met het IMF als tegenprestatie voor een lening van zo’n 4 miljard euro. Die is nodig omdat de Ecuadoraanse economie zich in grote problemen bevindt. De vorige president Rafael Correa heeft fors geïnvesteerd in onder meer infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg, maar heeft het land daardoor ook opgezadeld met een torenhoge schuld.
Behalve de enorme boosheid bij mensen die direct worden geraakt, is er bij hogeropgeleide delen van de bevolking heus ook wel begrip voor het afschaffen van de brandstofsubsidies, maar niet voor het feit dat het per direct gebeurt en niet stapsgewijs.
Eerdere presidenten verjaagd
Het is in het olierijke Ecuador levensgevaarlijk om aan de prijs van benzine te gaan morrelen hebben enkele van de voorgangers van Moreno die hetzelfde probeerden gemerkt. Eind jaren negentig en begin van deze eeuw zijn meerdere presidenten noodgedwongen afgetreden, waarvan zeker twee mede vanwege hun plannen om de subsidies af te schaffen. Daar is een Telegraaf-campagne tegen het kwartje van Kok niks bij. Volgens Moreno is de beslissing die hij nu heeft genomen een beslissing die al tientallen jaren eerder genomen had moeten worden.
Maar daar heeft de transportsector geen enkele boodschap aan. De prijs van benzine is per direct met zo’n 25 tot 35 procent omhoog gegaan en ondanks dat er maar weinig landen in de wereld zijn met lagere brandstofprijzen als in Ecuador. Benzine is na de verhoging van deze week nog altijd ongeveer vier keer zo goedkoop als in Nederland. De subsidies hebben meer dan 40 jaar bestaan.
Bus-, taxi- en vrachtwagenchauffeurs hebben het werk neergelegd en zijn massaal de straat op gegaan. Ze hebben overal wegblokkades aangelegd zodat het ook voor particulier verkeer vrijwel onmogelijk is van de ene naar de andere stad te rijden en in sommige delen binnen de steden zelf erg ingewikkeld. De transportsector wordt bij de protesten gesteund door studenten en indianengroeperingen.
Een verhoging van de benzineprijs werkt ook direct door op de prijzen voor het eten dat van het platteland naar de stad gebracht moet worden. Al direct zijn er minder producten te koop en tegen hogere prijzen. Veel markten zijn zelfs helemaal gesloten.
Ook alle scholen waren deze donderdag allemaal al dicht. Uit veiligheidsoverwegingen, maar ook om de doodeenvoudige reden dat de meeste kinderen met schoolbussen naar school worden gebracht. En ook vrijdag gaan de lessen in heel het land niet door.
Vergelijkbare protesten van vijftien jaar en langer geleden duurden soms wel enkele maanden. In 2005 werd voor het laatst een president verjaagd (mede) vanwege de benzineprijzen: Lucio Gutiérrez. De geplande afschaffing van de subsidies was toen ook al op aanwijzing van de IMF.
Het is te hopen dat de rust nu sneller terugkeert, maar de transportsector heeft gezegd door te gaan tot de maatregel wordt ingetrokken en de regering dat daar absoluut geen sprake van zal zijn. Het gaat volgens president Moreno nu “niet om de volgende verkiezingen, maar om het lot van de volgende generaties”.
Wat in november uitbleef tijdens het bezoek van ons koningspaar aan Venezuela gebeurde gisteren helaas wel. Bij protesten van studenten en oppositie tegen president Maduro zijn drie doden en zeker 23 gewonden gevallen. Na de gewelddadige dag in Caracas en ook andere steden roepen zowel Maduro als oppositieleider Capriles op tot kalmte.
De studenten gingen de straat op om de vrijlating te eisen van collega-studenten die eerder deze week werden opgepakt, maar ook om te protesteren tegen de gierend uit de klauw lopende inflatie, de onveiligheid en de grote tekorten in het toch zo olierijke land. Venezolaanse oppositieleiders grepen de gelegenheid om mee te kunnen demonstreren tegen Maduro uiteraard met beide handen aan. En dat lokte een tegendemonstratie van regeringsaanhangers uit.
Journalisten opgepakt
Bij clashes tussen die twee groepen toen de eigenlijke demonstratie al was afgelopen ging het mis. Volgens ooggetuigen reden gewapende burgerwachten in op de overgebleven demonstranten en vuurden ze schoten af.Volgens de hoofdaanklager kwamen daarbij één student en één aanhanger van Maduro om. Gisteravond kwam de burgemeester van de deelgemeente Chacao met het nieuws dat er in zijn district ook een dode is gevallen.
Omdat bij de protesten meerdere journalisten zijn opgepakt en camera’s in beslag zijn genomen is het moeilijk een goed beeld te vormen van hoe het precies zo uit de hand heeft kunnen lopen en wie verantwoordelijk is voor het geweld. In Venezuela zelf is ook de vanuit Colombia opererende continentale nieuwszender NTN24 uit de lucht gehaald.
‘Poging tot staatsgreep’
“Tot nu toe was deze gewelddadige groep er niet in geslaagd dood en verderf te zaaien in Venezuela”, zei president Maduro vanavond in een live uitgezonden televisie-toespraak voordat het nieuws over de derde dode bekend werd. “Maar vandaag betreuren we de dood van twee jonge Venezolanen. Laat niemand gek worden en ingaan op de provocaties.” Hij bestempelt de protesten als een poging tot een staatsgreep.
Daar waar Maduro nog enigszins tot kalmte maande trok parlementsvoorzitter Diosdado Cabello fel van leer tegen de oppositie: “Het fascisme heeft een kameraad gedood.” Volgens de hardliner was het van het begin af aan het doel van de ‘fascisten’ om geweld te veroorzaken.
Volgens oppositie-leden lokten regeringsaanhangers juist het geweld uit. Oppositieleider Henrique Capriles maant iedereen tot kalmte: “Geweld zal nooit de goede weg zijn. We zijn ervan overtuigd dat een overgrote meerderheid het afwijst en veroordeelt.”
Geest uit de fles
Maar daar waar de dag van nationaal protest in november tijdens het bezoek van koning Willem-Alexander en Koningin Máxima nog rustig verliep, lijkt nu toch de geest uit de fles in Venezuela. Een andere belangrijke oppositieleider, Leopoldo Lopez, heeft de demonstraties van de laatste weken geleid en hij is ervan overtuigd dat de straatprotesten alleen maar zullen toenemen.
Verschillende studenten geven ook aan op straat te blijven tot de in hun ogen onwettige regering opstapt. Maar een concrete agenda voor de demonstraties is er niet. Maar ze komen voort uit een explosieve mix van onvrede over Nicolás Maduro, de opvolger van de bijna een jaar geleden overleden Hugo Chávez.
Veel critici stellen dat er geen democratie meer bestaat in Venezuela, omdat de socialistische partij van Maduro alle overheidsorganen tot de rechtspraak en de kiesraad aan toe volledig controleert.
Ook is een groot deel van de Venezolanen de schaarste spuugzat. Al maanden heersen grote tekorten aan meel, rijst melk, vlees en het tot de verbeelding sprekende toiletpapier. Een Venezolaanse kennis van mij in Cuenca gaat met grote familiepakken WC-papier het vliegtuig in als ze haar familie in Caracas opzoekt.
Weinig hoop op uitweg uit crisis
Zolang Maduro de sociale en economische crisis niet op weet te lossen en daarvan de schuld blijft geven aan de ‘fascistische oppositie’, zal hij steeds meer Venezolanen tegen zich in het harnas jagen met zijn revolutionaire praat. Het is te hopen dat de diep verdeelde samenleving een manier vindt om eensgezind de problemen te lijf te gaan.
Maar aangezien de regering op geen enkele manier van plan is bruggen te bouwen en er ook geen constructieve oppositie-partijen zoals D66 en ChristenUnie bestaan is dat ijdele hoop. Ik vrees dat het niet gaat blijven bij drie doden.
Op zaterdag 23 november bezochten Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima de Venezolaanse hoofdstad Caracas. Uitgerekend op de dag dat de oppositie in het hele land protesteerde tegen het hun ogen desastreuze economische beleid van de ‘corrupte’ regering van president Maduro. Lees hier alle ontwikkelingen van de gespannen dag in Caracas terug. Alle genoemde tijdstippen waren volgens Nederlandse tijd.
19.57 Rellen voor zover bekend uitgebleven tijdens koninklijk bezoek Terwijl Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima weer op weg terug zijn naar het vliegveld kunnen we heel voorzichtig concluderen dat rellen op de dag van Nationaal Protest in Venezuela vooralsnog zijn uitgebleven.
De recht tegenover elkaar staande partijen hebben op dit moment dan ook geen enkel belang bij het uit de hand lopen van de situatie. Oppositieleider Henrique Capriles niet, omdat hij bang is dat mensen niet durven te gaan stemmen op 8 december als er nu massaal geweld zou uitbreken op straat. En president Maduro niet omdat hij hoog bezoek heeft uit het buitenland en bovendien de bevolking niet tegen zich in het harnas wil jagen in aanloop naar de verkiezingen.
Laten we hopen dat later vandaag niet alsnog de vlam in de pan slaat, want bij de grootschalige rellen in april is gebleken dat beide heren de greep op hun achterban totaal kunnen verliezen. Ook nu is de oppositie verdeeld over het al dan niet vreedzaam beëindigen van de protesten, getuige onderstaande poster die rondgaat op de sociale media:
Vertaling: “NIEMAND GAAT NAAR HUIS TOTDAT MADURO OPSTAPT. 23 NOVEMBER”
19.40 Willem-Alexander: ¡Muchisimas gracias! “¡Muchisimas Gracias! Wij zijn dankbaar voor de ontvangst die we krijgen in het grootste buurland dat we hebben.” Koning Willem-Alexander had eerder vandaag bij aankomst bij paleis Miraflores vriendelijke woorden over voor de jarige president Nicolás Maduro.
Via bovenstaande Youtube-video is de korte toespraak van de Koning én die van Maduro terug te zien.
19.26 Capriles: “Laten we nu vreedzaam terug gaan naar huis”
Oppositieleider Henrique Capriles sluit zijn bevlogen toespraak af met de oproep om nu vreedzaam naar huis te gaan. Hij wil duidelijk geen rellen en distantieert zich daarmee van de eerdere oproep om naar het presidentiële paleis te vertrekken.
Hij riep iedereen op de energie die ze vandaag voelden tijdens dit eerste grote openbare protest sinds de gewelddadigheden in april in te zetten in de aanloop naar de regionale verkiezingen op 8 december.
Zijn speech was in tegenstelling tot het koninklijk bezoek overigens nergens te zien op de televisie in Venezuela. Om de protestmanifestatie te volgen waren mensen aangewezen op buitenlandse zenders of op zijn eigen website Capriles TV.
19.12 Capriles: “Maduro kan nog niet eens een fiets besturen, laat staan een land”
“Ik ben met jullie en zal altijd met jullie zijn”, schreeuwt oppositieleider Henrique Capriles zijn aanhangers toe. Hij gelooft heilig in de overwinning bij de regionale verkiezingen op 8 december, zo blijkt uit zijn toespraak. “Wij willen verandering die ons een uitweg biedt uit deze economische chaos.”
“Maduro kan nog niet eens een fiets besturen, laat staan een land”, zei hij ook nog verwijzend naar de valpartij van Maduro een aantal maanden geleden tijdens een publiek optreden.
19.01 Deel demonstranten wil naar presidentiële paleis
Bij de protestmanifestatie op de Plaza de Venezuela is opgeroepen om 20 uur Nederlandse tijd naar het presidentiële paleis te gaan, meldt collega Wies Ubags. Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima zijn dan al vertrokken.
18.54 Maduro: “Vooral gesproken over toerisme en energie”
President Maduro heeft met Willem-Alexander en Máxima gepraat over de onderlinge relaties op het gebied van toerisme en energie. Dat liet hij zonder specifieker te worden weten na hun gesprek achter gesloten deuren van het paleis Miraflores.
“We hebben ze met veel waardering en warme vriendschap ontvangen”, zei Maduro. Ook is er volgens hem gesproken over de relaties tussen het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur en de Europese Unie.
18.33 Koningspaar geniet van optreden jeugdorkest Willem-Alexander en Máxima zijn uitgepraat met president Maduro en genieten op dit moment van een optreden van het jeugdorkest ‘El Sistema’ op de binnenplaats van het presidentiële paleis Miraflores. Dat optreden wordt live uitgezonden op de staatstelevisie, waar met geen woord wordt gerept over de demonstraties van de oppositie in het hele land.
‘El Sistema’ is een bijzonder jeugdorkest laat de meegereisde minister Timmermans later op de dag weten op zijn Facebook-pagina
18.21 ¡VIVA VENEZULA LIBRE!
Terwijl onze Koning en Koningin zitten te luisteren naar een optreden van een jeugdorkest, wordt er op de Plaza de Venezuela fel gespeecht tegen president Maduro. Op dit moment schreeuwen de duizenden aanwezigen: “¡NO TENEMOS MIEDO!” (Wij zijn niet bang!) en “¡VIVA VENEZULA LIBRE!”.
De demonstranten verzetten zich tegen de corruptie van de regering, de economische chaos en de bevoegdheden om per decreet te regeren die president Maduro zichzelf heeft toegeëigend. In de toespraken wordt geschreeuwd dat er tijdens de regionale verkiezingen op 8 december afgerekend gaat worden met Maduro en de zijnen.
Niet alleen in Caracas, maar in het hele land zijn demonstraties. Alles bij elkaar opgeteld zijn er zeker tienduizenden mensen op straat in Venezuela, maar het is nog te vroeg om een echt goede inschatting te maken.
17.58 ‘Zonder handel, geen land’
Eén van de demonstranten geeft op een zelfgeschreven kartonnetje heel kernachtig weer waarom het socialistische economische beleid van de chavistische regering volkomen faalt: “Zonder handel, geen land”
17.43 Koningspaar achter gesloten deuren in gesprek met president Maduro
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima praten op dit moment achter gesloten deuren met president Maduro. Ik ben benieuwd of het behalve over zijn verjaardag en koetjes en kalfjes ook nog gaat over het rumoer een paar kilometer verderop. De foto is van Telesur.
17.38 Plaza Venezuela stroomt vol met demonstranten Terwijl ons koningspaar een besloten programma volgt in het presidentiële paleis is de Plaza Venezuela een paar kilometer verderop volgestroomd met demonstranten die woeden zijn op de ‘corrupte’ president Maduro die Venezuela ‘kapot aan het maken is’.
17.29 Prominent oppositieleider bekritiseert koningspaar
Direct na de speech van Koning Willem-Alexander laat prominent oppositieleider Leopoldo López via Twitter weten dat de monarchen alleen maar komen voor olieconcessies.
17.21 Willem-Alexander dankbaar voor ontvangst in grootste buurland van Koninkrijk
In zijn toespraak feliciteert Koning Willem-Alexander allereerst president Maduro met zijn 51ste verjaardag. Dat doet hij nog in het Spaans. Daarna gaat hij over in het Engels en dankt hij de Venezolanen voor het meezingen van het Wilhelmus in de moeilijke taal die Nederlands is.
Willem-Alexander zegt heel dankbaar te zijn voor de ontvangst in Venezuela dat hij bestempelt als ‘grootste buurland van het Koninkrijk’. Hij wijst ook op de samenwerking tussen beide landen. Hij geeft de kustwacht en culturele uitwisseling als voorbeelden.
17.12 Koningspaar ontvangen met in Nederlands meegezongen Wilhelmus
Zojuist zijn Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima aangekomen bij paleis Miraflores. Ze werden ontvangen door president Maduro, de volksliederen van beide landen en met de woorden dat ze nu in het grootse, socialistische en boven alles chavistische Venezuela zijn.
Het Wilhelmus was ingestudeerd door de ongeveer honderd manschappen van de erewacht die luidkeels en in goed begrijpelijk Nederlands meezongen.
President Maduro heette niet alleen het koningspaar van harte welkom, maar ook onze minister van Buitenlandse zaken ‘Francisco’ Timmermans.
17.02 Nationale televisie zendt bezoek LIVE uit De staatszender Venezolana de Televisión zendt het bezoek van het Koninklijk paar rechtstreeks uit. De entree van het presidentiële paleis Miraflores ziet er in afwachting van hun aankomst prachtig uit, terwijl er een paar blokken verder op fel geprotesteerd wordt tegen Maduro en zijn regering.
De verslaggeefster moet wel even uitleggen waar Nederland precies ligt en dat we één van de meest ontwikkelde landen ter wereld zijn.
16.47 Willem-Alexander en Máxima geland
Ongeveer een kwartier geleden zijn Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima geland op het internationale vliegveld Simon Bolívar te noordwesten van de Venezolaanse hoofdstad Caracas. Naar verwachting komen ze om 17.30 uur Nederlandse tijd aan bij het presidentiële paleis Miraflores.
Daar worden ze ontvangen door de zwaar onder vuur liggende, maar ook jarige, president Maduro en zijn vrouw.
16.25 Demonstranten verzamelen zich
De demonstratie van de oppositie in Caracas staat op het punt van beginnen. Via de sociale media verschijnen nu de eerste foto’s van de zich verzamelende demonstranten.
16.15 Staatspropaganda op Telesur over economische oorlog
Terwijl de demonstranten zich verzamelen om naar Plaza Venezuela te gaan is op staatszender Telesur ruim aandacht voor de ‘geweldige maatregelen’ die president Maduro neemt in de economische oorlog. Zojuist zag ik er zelfs een opinie-peiling langskomen waaruit zou blijken dat 80% van de bevolking optimistisch is over de economie.
Op Telesur is wél aandacht voor demonstraties in Madrid, maar uiteraard niet voor die van de oppositie in eigen land.
16.07 ‘Regering is bang voor het volk’
Oppositie-veteraan Julio Borges die eerder dit jaar nog in elkaar werd geslagen in het Venezolaanse parlement is woedend over de arrestatie van de coördinator van de protestmarsen van vandaag: “Nu hebben we nog meer redenen om massaal te protesteren tegen deze laffe regering die bang is voor het volk!”
15.43 Oppositie is razendsnel met propagandamateriaal
De oproep voor het nationale protest is slechts drie dagen geleden gedaan, maar overal circuleren de prachtigste posters, zoals deze:
15.28 Maduro is jarig!
Voor president Nicolás Maduro is het in drie opzichten een bijzondere dag. Behalve de massale protesten tegen hem en het eerste koninklijke bezoek tijdens zijn presidentschap is hij ook jarig. Maduro is 51 jaar geworden en wordt al vanaf middernacht via de hashtag #FelizCumpleañosNicolasMaduro uitgebreid gefeliciteerd op Twitter.
14.57 Wat doet het koningspaar in Venezuela?
In eendrachtige samenwerking met RTL Boulevard heb ik getracht in 2 minuten uit te leggen wat Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima komen doen in Venezuela en gisteren in Colombia. Bekijk dat item hier terug.
Ook op mijn eigen BNR de laatste dagen veel aandacht voor de te verwachten chaos in Venezuela tijdens het koninklijk bezoek. Beluister mijn bijdragen hier en hier terug.
14.49 Timmermans: “Bezoek kan op laatste moment worden uitgesteld”
Volgens de met het koningspaar meereizende minister Frans Timmermans kan het bezoek op het laatste moment worden uitgesteld als de veiligheid in het geding is. Maar daar waren volgens hem gisteravond geen indicaties voor.
Timmermans reageerde vanuit Colombia ook op de kritiek op het bezoek aan het per decreet geregeerde Venezuela: “De koning bezoekt een land en volk, geen politieke beweging. Het bezoek is een teken van respect en waardering voor het buurland.”
Een half uur voor vertrek naar Venezuela maakte de minister ook nog even een wandeling op het strand van Aruba en zoals we van hem gewend zijn postte hij daar een foto van op zijn Facebook-pagina:
14.39 Kliklijn tegen ‘kapitalistische speculanten’ President Maduro die het deze week voor elkaar kreeg om het komende jaar per decreet te mogen regeren heeft ook een kliklijn geopend waar Venezolanen kunnen klagen over ‘kapitalistische speculanten’. Want volgens Maduro ‘zijn we allemaal slachtoffers van hun economische oorlog’
14.27 Coördinator protestmarsen gearresteerd
Oppositieleider Henrique Capriles meldt op Twitter dat de nationale coördinator van de protestmarsen, Alejandro Silva, is gearresteerd. Hij houdt president Nicolás Maduro verantwoordelijk voor alles wat er met Silva gebeurt.
14.21 VS geeft reisalarm af voor Venezuela De Verenigde Staten hebben een reisalarm afgegeven voor Venezuela. Volgens de VS is er overal in het land een ernstige bedreiging voor Amerikanen. Ze wijzen daarbij op het enorme aantal moorden en ontvoeringen in Caracas en andere steden.
14.15 Het officiële programma
16.30 uur Aankomst van de Koning en Koningin en delegatie op vliegveld Simon Bolívar in Maquetía
17.30 uur Aankomst van de Koning en Koningin en delegatie bij het presidentieel paleis Miraflores. Begroeting door Z.E.N Maduro, president van Venezuela en Mevrouw C. Flores, echtgenote van de president
17.35 uur Aanvang van de welkomstceremonie
17.45 uur (Besloten) programma in het paleis
18.30 uur Receptie grenzend aan de binnenplaats van paleis Miraflores met optreden jeugdorkest El Sistema
19.00 uur Afscheid en vertrek van de Koning en Koningin en delegatie
20.30 uur Vertrek vanaf vliegveld Simon Bolívar
14.05 De ochtendkranten in Venezuela De voorpagina’s van de oppositiekranten in Venezuela besteden uiteraard ruim aandacht voor de aangekondigde protesten van vandaag:
De krant El Universal wijst er vanmorgen nog even fijntjes op dat de regering gister nieuwe wetten heeft uitgevaardigd om prijzen te verlagen en winsten te controleren
Gelukkig zijn er ook gewoon kranten met mooie vrouwen op de voorpagina. Want laten we vooral niet vergeten dat de huidige Miss Universe uit Venezuela komt en dat dat al de derde is in zes jaar tijd:
Arjan Meesterburrie 