Arjan Meesterburrie

Het was voor Ecuadoraanse sportliefhebbers het ultieme bewijs dat het nooit iets zou worden met het nationale wielrennen: Richard Carapaz zat zich anderhalf jaar geleden vlak voordat aan de bak moest bij de Juegos Bolivarianos te bezatten in een pizzeria en werd daarop uit de Ecuadoraanse wielerselectie gezet. Nu staat de net 26 jaar geworden nieuwe volksheld op het punt de Giro d’Italia te winnen.

Richard Carapaz werd in november 2017 samen met Jonathan Narváez en Jonathan Caicedo “in beschonken staat” aangetroffen in een restaurant in de Colombiaanse stad San Marta waar op dat moment het grote internationale sportevenement Juegos Bolivarianos plaatsvonden voor landen in Zuid- en Midden-Amerika. Voorzitter Augusto Morán van het Ecuadoraanse Olympische Comité stuurde hen daarop naar huis. Nu rijden precies die drie Ecuadoranen de Giro d’Italia en is Carapaz met nog twee etappes te rijden zelfs de trotse roze trui-drager met een comfortabel lijkende voorsprong.

Carapaz reageerde destijds heel schuldbewust: “Mijn oprechte verontschuldigingen aan onze federatie, aan het Ministerie van Sport, aan het Olympisch Comité, aan onze ploegen die ons maximaal steunen. En ook aan onze familie en het publiek, en dan vooral aan alle kinderen voor wie we het voorbeeld zouden moeten zijn, niet alleen op sportgebied maar ook als verantwoordelijke personen […] Dit is een heel moeilijk moment, maar het gaat ons helpen betere sporters te worden en een voorbeeld te zijn voor iedereen”.

En een betere sporter is hij zeker geworden, want nog geen half jaar later won hij als eerste Ecuadoraan ooit een etappe in de Giro d’Italia en dit jaar kan hij zichzelf zondag gaan kronen als eindwinnaar.

Geen wielercultuur

Carapaz groeide op in een bescheiden boerenfamilie op het platteland in de provincie Carchi in het noorden van Ecuador aan de grens met Colombia. Daar op bijna 3.000 meter hoogte reed hij als puber rond op een zware blauwe BMX-fiets. Met die ervaring in het achterhoofd is hij nu bereid “het asfalt uit de weg” te rijden om zijn roze trui te verdedigen, zei hij in een vooruitblik op de laatste drie etappes.

De ‘locomotief uit Carchi’ mist in Ecuador een echte wielercultuur en trainde al vanaf dat zijn talent werd ontdekt vooral in het wielergekke Colombia. Ook nu is er tot woede van wielerliefhebbers geen enkele wielerjournalist in Italië om de historische triomftocht van Carapaz te verslaan. “Voetbal staat in Ecuador op 1, 2 en 3”, zei Carapaz daar eerder al eens over.

Maar dat betekent niet dat ze hem in Carchi vergeten zijn. In provinciehoofdstad Tulcán wordt de Giro op groot scherm uitgezonden en worden ook replica’s van de roze trui van Carapaz verkocht. En heel Ecuador is uiterst trots op de wielrenner.

Maar hoe kan het ook anders in een land dat nauwelijks aansprekend internationaal sportsucces heeft gekend. Tennisser Andres Gomez won in 1990 Roland Garros en de Cuencaanse snelwandelaar Jefferson Pérez pakte in 1996 Olympisch goud en in 2008 Olympisch zilver, de enige medailles ooit op de Olympische Spelen. De aanstaande Giro-overwinning van Carapaz mag een stuk hoger worden aangeslagen, al zijn niet alle trotse fans van Pérez in Cuenca het daar mee eens.

In elk geval mag Carapaz zondag wel even proosten als hij inderdaad de Giro wint. En dit keer zonder bang te hoeven zijn voor welke sanctie dan ook.

Richard Carapaz is de eerste Ecuadoraan in de wielergeschiedenis die zich serieus kan meten met de wereldtop. Vorig jaar werd de grote belofte van Movistar verrassend vierde in het eindklassement van de Giro d’Italia en won hij een etappe. Ook halverwege de Giro die nu bezig is, heeft hij zijn etappe alweer te pakken én staat hij in het algemeen klassement tussen alle favorieten in de top 10. Maar Carapaz kan uiteindelijk ook echt gaan winnen. Dit zijn de zes redenen waarom.

1. Hij is de beste klimmer

In deze Giro hebben de grote klassementsmannen elkaar pas twee keer echt aangevallen. De ene keer was een finish heuvelop en toen won Carapaz met een machtige versnelling de etappe en de tweede keer was deze vrijdag in de zwaarste bergetappe tot nu toe met finish bergop. Terwijl er al heel lang een groep gevaarlijke aanvallers met onder anderen Bauke Mollema weg was en ploeggenoot Mikel Landa op de slotklim ook al was vertrokken, bleef Carapaz lang bij topfavoriet Primoz Roglic en de geslepen Vicente Nibali. Maar toen hij eenmaal demarreerde reed hij ze ook gelijk op grote afstand. In slechts 4 kilometer achterhaalde hij Mollema nog en Landa bijna en won hij 1.20 op Roglic en Nibali. Met de loodzware bergetappes die nog op het programma staan kan hij nog veel meer tijd gaan pakken. Vooraf had hij tegen Ciclo21 al gezegd uit te kijken naar het komende laatste deel van de Giro: “Ik hou heel erg van het tweede deel van de Giro. Vooral de laatste week is heel zwaar. Ik denk dat de Dolomieten zullen uitmaken wie de Giro d’Italia gaat winnen.” Hij traint in zijn thuisland Ecuador dan ook op hoogtes tot boven de 3.000 meter net als Colombiaanse toppers uit het heden en verleden.

2. Movistar is verreweg de sterkste ploeg in de bergen

Het Spaanse Movistar waar Carapaz voor rijdt is op papier met afstand de beste ploeg in de bergen en toonde dat deze vrijdag gelijk ook in de praktijk aan. Héctor Carretero en Andrey Amador waren mee vooruit in de grote kopgroep en op de slotklim gingen zowel Landa als later ook Carapaz er vandoor. Ook Landa staat nog relatief kort in het klassement, dus Movistar kan twee troeven uitspelen. En dan hebben ze ook nog de knechten Rojas, Mas, Pedrero en Sütterlin die allemaal hun mannetje staan bergop. Dit in tegenstelling tot de renners uit het Nederlandse team Jumbo-Visma van topfavoriet Roglic. Die zat deze vrijdag en ook donderdag tijdens de eerste bergetappe al snel helemaal geïsoleerd. Dat kan hem de komende week lelijk gaan opbreken, zoals we in de Giro eerder al hebben gezien bij Steven Kruijswijk en vorig jaar bij Tom Dumoulin. De ploegleiding van Movistar is ook uitstekend in staat de perfecte strategie uit te stippelen voor hun kopmannen, zoals deze vrijdag maar weer eens is gebleken.

3. Hij heeft een goede tijdrit voor een lichtgewicht

Hoewel de bergen als renner uit de Andes zijn favoriete terrein zijn, heeft Carapaz voor een klimmer een hele behoorlijke tijdrit. In tegenstelling tot bijvoorbeeld ploegmaat Nairo Quintana die steevast vele minuten verliest op de echte specialisten. Carapaz heeft zijn tijdrit ook sterk verbeterd het afgelopen jaar. In de openingstijdrit van deze Giro gaf hij slechts 19 seconden toe op erkend specialist Tom Dumoulin die toen nog meedeed, terwijl hij slechts 62 kilo weegt. Erg licht voor een tijdrit. Ook in de tweede langere tijdrit wist Carapaz de schade op winnaar Roglic beperkt te houden tot onder de twee minuten. Met nog alleen de veel kortere slottijdrit in Verona in het programma gaat hij daarin normaal gesproken nog ongeveer een minuut verliezen op Roglic. Aangezien hij nu 2 minuten achter de Sloveen staat in het algemeen klassement, betekent dat hij in de komende bergetappes nog 3 minuten op hem moet gaan pakken. Dat is heel goed mogelijk. Ten opzichte van andere klassementsrenners als Nibali en Mollema hoeft hij nauwelijks iets te verliezen. In de tijdrit in San Marino hield hij het verschil met hen onder de minuut.

4. Tom Dumoulin en andere topfavorieten zijn al kansloos

Van de vijf renners die vooraf als topfavorieten werden gezien voor deze Giro zijn er nog maar twee over en die is Carapaz de baas in de bergen: Roglic en Nibali. Tom Dumoulin is door zijn ongelukkige val in derde etappe al naar huis. Simon Yates, die vorig jaar veel indruk maakte in de Giro en daarna de Vuelta won, verloor in de bergetappe van deze vrijdag veel tijd en heeft al een ruime achterstand in het klassement. Datzelfde geldt in iets mindere mate voor de Colombiaan Miguel Angel López die vorig jaar derde werd in de Giro. Ook outsiders als Jungels, Pozzovivo en Chaves staan al op ruime achterstand. Overigens zat Carapaz ook achter de grote valpartij waardoor Dumoulin werd uitgeschakeld en verloor toen 46 seconden, anders had hij er nu nóg beter voorgestaan.

5. Hij ervaart geen grote druk

Movistar is een grote ploeg, maar Carapaz hoeft als 25-jarige nog niet deze Giro te winnen. Eigenlijk zou Alejandro Valverde de kopman zijn voor deze Giro, maar hij kon vanwege een blessure niet starten. Daarop werden Landa en Carapaz de troeven voor Movistar. En aangezien Carapaz er nu beter voor staat in het klassement wordt hij wel volop beschermd. Vooraf had de Ecuadoraan al wel aangegeven voor een podiumplek te willen gaan om zich te verbeteren ten opzichte van vorig jaar. Maar bij de topfavorieten werd en wordt hij behalve door mij, een aantal andere echte kenners en wat chauvinistische Ecuadoranen niet gerekend, ondanks zijn opvallende prestatie in 2018 en goede rijden nu. Voor een renner uit een land waar nog nooit iemand zelfs maar in de buurt van de echte toppers kon blijven, is meedoen voor het podium sowieso al een unieke prestatie. En vanuit die underdogpositie kan hij frank en vrij ten aanval trekken. Hij heeft niet echt iets te verliezen. Ecuador is overigens wel helemaal vol van Carapaz nu. Nooit eerder heb ik in een land zonder wielertraditie zoveel mensen over fietsen horen praten en er zoveel over gezien in de kranten en op tv.

6. Hij heeft al twee keer een meerdaagse koers gewonnen

Alleen de echte kenners zullen het weten, maar Richard Carapaz heeft al twee keer een meerdaagse wielerronde gewonnen. Zowel vorig jaar als dit jaar was hij de beste in de Ronde van Asturië. Misschien niet de allergrootste wedstrijd op de wielerkalender, maar hij schaarde zich daarmee wel in een imposant rijtje eerder winnaars als Miguel Indurain, Frederico Bahamontes en Iban Mayo. Het zal voor hem dus geen noviteit zijn om een leiderstrui te dragen en die te verdedigen. Al is het roze op het geel van de Tour de France na wel de allermooiste trui en daarmee natuurlijk wel van een andere orde dan Asturië.

¡Vamos Richie!

Update 25 mei

Richard Carapaz maakte in de 14e etappe de favorietenrol die ik hem de dag ervoor had toe bedeeld helemaal waar. Hij reed vlak voor de top van de voorlaatste klim weg van de klassementsmannen en finishte solo. Onderaan de slotklim had hij nog maar 20 seconden voorsprong, maar hij wist in zijn eentje nog ruim anderhalve minuut te pakken op het groepje met Roglic, Nibali en de andere favorieten. En zo pakte Carapaz nu al de roze trui. Het wordt zaak zijn hoofd koel te houden en ergens in de komende bergetappes nog eens anderhalve minuut op Roglic te pakken, zodat hij genoeg marge heeft voor de afsluitende tijdrit. Gezien de supervorm waarin de Ecuadoraan verkeert hoeft dat geen probleem te zijn.