Na alle nare beelden die jullie ongetwijfeld hebben gezien uit Ecuador, mijn stukken hier en in de krant en mijn bijdragen op radio en televisie heb ik logischerwijs veel berichtjes ontvangen van familie, vrienden en bekenden die zich zorgen over mij en mijn gezin maken. Maar ondanks alle paniek die afgelopen dinsdag ook in Cuenca uitbrak, is dat niet nodig.
Natuurlijk maak ik me zorgen over de hevige strijd die is losgebarsten tussen de regering en de drugsmaffia en de grote rol die het leger daar nu bij heeft gekregen. Maar die strijd wordt grotendeels in delen van Guayaquil en andere steden en provincies op uren rijden van ons vandaan gevoerd.
En hoewel er ook hier wel degelijk aan bendes gelieerde drugsdealers, afpersers, inbrekers en vooral ook witwassers actief zijn en er buurten zijn die je ’s avonds en ’s nachts beter kunt mijden, zijn er in Cuenca met haar meer dan een half miljoen inwoners slechts twintig moorden gepleegd in het afgelopen jaar. Dat zijn er uiteraard twintig te veel, maar het staat in geen enkele verhouding tot de maar liefst meer dan achtduizend moorden die er in 2023 in totaal zijn gepleegd in Ecuador.
Er is hier ook wel een gevangenis vol levensgevaarlijke criminelen van vooral de beruchte bende ‘Los Lobos’, die op het moment van schrijven van dit stukje nog altijd tientallen bewakers en keukenmedewerkers gegijzeld houden. Maar dat staat, hoe gruwelijk ook voor hen en hun naasten, helemaal los van het dagelijkse leven hier.
Collectieve paniek
Toen president Daniel Noboa dinsdag aankondigde dat er nu officieel sprake is van een ‘intern gewapend conflict’ brak net als in heel Ecuador ook hier paniek uit. Mijn kinderen werden halsoverkop van zwemles naar huis gestuurd en in het centrum ontstond een enorme chaos van rennende mensen omdat er geschreeuwd werd dat er een bom af zou gaan.
De baas van de gemeentepolitie verzekerde mij woensdagochtend in een kort telefonisch interview dat zich in Cuenca, ondanks de vele honderden meldingen van verdachte situaties, geen aan de noodsituatie gerelateerde incidenten hadden voorgedaan. Hij sprak van “collectieve paniek”, zoals ik ook in mijn reportage voor NRC heb opgeschreven.
Veel winkels en restaurants waren woensdag uit voorzorg gesloten en het ministerie van Onderwijs had besloten dat de scholen in heel het land dicht moesten blijven (en dat waren ze deze vrijdag nog steeds). De stad maakte woensdagochtend dan ook een hele rare uitgestorven indruk, maar onveilig was het zeker niet.
Het was wel heel gek een patrouille van zwaarbewapende militairen te zien rond de supermarkt waar we regelmatig boodschappen doen.
Gezien alle vreselijke beelden die dag na dag op televisie te zien zijn met deze week als dieptepunt de gewapende inval in een tv-studio, is het ook niet zo heel gek dat veel mensen in Cuenca toch bang zijn. Al was het maar omdat nuchterheid nou niet direct de allerbelangrijkste eigenschap is van de gemiddelde latino. En er is ook daadwerkelijk sprake van een landelijke noodsituatie met een avondklok van 23 tot 5 uur en dus zelfs ook van een ‘intern gewapend conflict’ tegen 22 drugsbendes, waarbij het leger dodelijk geweld mag gebruiken.
Maar niet alleen ik, ook mijn vrouw Carol en de kinderen zijn deze week gewoon rondjes wezen fietsen, wandelen en hardlopen. Inmiddels is het dagelijkse leven in Cuenca ook weer grotendeels hervat, al is het nog wel wat rustiger op straat dan anders. Nu alleen nog hopen dat de scholen maandag weer open gaan, want die schoolsluiting leid alleen maar tot onnodige angst bij kinderen. “Komen die gevaarlijke boeven dan hier in de straat en op school?”, vroeg mijn 7-jarige zoontje Alex al zeer bezorgd.
Wel zorgen over toestand van het land
Onze persoonlijke situatie in Cuenca laat onverlet dat de toestand van het land, de haast onleefbare buurten en wijken in andere delen van Ecuador en de vele kansloze jongeren die zich aansluiten bij gewelddadige bendes ons natuurlijk wel hele grote zorgen baren.
Ecuador is zo prachtig en was tot een aantal jaren geleden voor Zuid-Amerikaanse begrippen ook erg veilig, maar dat de grote drugskartels Ecuador hebben ontdekt als makkelijke smokkelroute naar de VS en Europa heeft veel veranderd. En uiteindelijk zijn het toch vooral de cokesnuivers op de Zuidas en elders in Nederland en westerse landen die hier zo ongelooflijk veel kapot maken.
Ik zal de komende weken en maanden vanuit hier, Guayaquil of andere delen van het land ongetwijfeld nog de nodige nare verhalen schrijven, vertellen en tweeten over de noodsituatie en het geweld in Ecuador, maar mijn dagelijkse leven speelt zich gewoon af in de paradijselijke bubbel die Cuenca heet.
Arjan Meesterburrie 