De noodsituatie in Ecuador is deze zaterdag verder geëscaleerd. Bij uiterst gewelddadige protesten in de hoofdstad Quito is brand gesticht in gebouwen van de overheid en een nationale tv-zender en werd vervolgens de brandweer die wilde gaan blussen aangevallen. Politie en leger grijpen met harde hand in en sinds 15.00 uur lokale tijd geldt er een permanente avondklok rondom overheidsgebouwen en andere strategische plekken in heel Ecuador.

Protesten Quito

De protesten tegen het bezuinigingspakket van president Lenín Moreno, met daarin de gehate verhoging van de brandstofprijzen, hebben deze zaterdag een absoluut dieptepunt bereikt. Al vanaf de ochtend was het zeer onrustig in Quito, maar op enig moment leek de geweldsspiraal toch te kunnen worden doorbroken omdat de koepelorganisatie CONAIE van inheemse bewoners van Ecuador het aanbod van de regering om te onderhandelen had aangenomen.

Maar het onderlinge geweld tussen politie en leger en radicale demonstranten kwam daarmee niet ten einde. Veel media bestempelden het centrum van Quito enigszins overtrokken, maar ook zeker niet geheel onterecht, als oorlogsgebied. Officiële cijfers over doden en gewonden zijn er niet, maar op een veel gedeeld filmpje op sociale media is te zien hoe een demonstrant leek te worden doodgeschoten(Waarschuwing: heftige beelden in de link). Hij bleek uiteindelijk hoogstwaarschijnlijk te zijn geraakt door een rubberen kogel en kon gewond worden weggedragen. Gezien de vele clashes tussen de ordetroepen en demonstranten zijn er ongetwijfeld vele tientallen gewonden gevallen. Tot deze zaterdag hadden de autoriteiten al vier doden bevestigd, terwijl er volgens verschillende andere serieus te nemen bronnen vijf of zeven doden waren gevallen.

Vanaf 15.00 werd er vanwege alle chaos in Quito voorlopig een avondklok van 24 uur per dag ingesteld rondom overheidsgebouwen en op andere strategische plekken in heel Ecuador, zoals pleinen, bruggen, vliegvelden en olie-installaties.

De avondklok gold de laatste dagen al van 20 uur ’s avonds tot 5 uur ’s ochtends, maar is nu permanent geworden gedurende deze crisis.

Media onder vuur

De meeste gevestigde media in Ecuador zijn voor veel demonstranten geen neutrale verslaggever, maar deel van het probleem met hun al dan niet expliciet uitgesproken steun voor de maatregelen van Moreno en het grotendeels negeren van het politiegeweld.  Er zijn dan ook meerdere journalisten aangevallen te midden van alle chaos. Ook is brand gesticht bij de nationale tv-zender Teleamazonas, hoogstwaarschijnlijk met molotov-cocktails.

image(4)

Ook de zakenkrant El Comercio liet zaterdag aan het eind van de middag via Twitter weten te zijn aangevallen door onbekende binnendringers. Op het moment van publiceren van deze blogpost was het nog onduidelijk wat daar precies aan de hand is geweest, maar er zijn sindsdien urenlang geen berichten meer gepubliceerd op de site van de krant en via het Twitteraccount. Zaterdagavond iets na achten lokale tijd liet El Comercio weten weer aan het werk te kunnen.

Brandweerauto’s en brandweerlieden die op weg waren de brand bij Teleamazonas te blussen, werden aangevallen door demonstranten net als eerder deze week al ambulances van het neutrale Rode Kruis.

De linkse, ooit door Hugo Chávez opgerichte, Latijns-Amerikaanse tv-zender Telesur claimt van de kabel te zijn gehaald in Ecuador. Telesur staat juist wel aan de kant van de demonstranten. Maar bij ons in Cuenca was de zender zaterdagavond gewoon te zien.

De rol van oud-president Correa

Een veelbesproken incident was de door demonstranten aangestoken brand in het gebouw van de ‘Contraloría General del Estado’, zeg maar de Rekenkamer van Ecuador. Daarmee werd voeding gegeven aan de theorie dat oud-president Rafael Correa achter de protesten zou zitten, omdat daar allemaal bewijzen van corruptie door hem zouden liggen. Er loopt ook een onderzoek naar hem voor het opdracht geven tot ontvoering van een politieke tegenstander in 2012.

Correa maakt zich vanuit België woedend over de bezuinigingen van Moreno en het geweld dat politie en leger tegen de demonstranten gebruiken. De theorie dat zijn aanhang achter de brand in de ‘Contraloría’ zou zitten, vindt hij absurd.

Maar Correa laat er geen misverstand over bestaan dat Moreno wat hem betreft op moet stappen. Hij heeft tijdens zijn regeerperiode veel gedaan voor het arme deel van de bevolking dat nu zo in opstand komt en pleit voor vervroegde verkiezingen. Daarbij wil hijzelf best wel weer kandidaat zijn, ondanks dat de grondwet hem dat verbiedt na twee termijnen.

Lenín Moreno verweet Correa eerder deze week Ecuador te destabiliseren samen met de Venezolaanse president Nicolás Maduro, zonder met bewijzen te komen voor hun vermeende coup.

VN wil bemiddelen

Te midden van alle chaos accepteerde koepelorganisatie CONAIE van de inheemse bewoners van Ecuador het aanbod van president Lenin Moreno om te onderhandelen over de patstellingen. De ‘indígenas’ zijn woedend over de afschaffing van de subsidie op benzine en diesel en over hun achtergestelde positie in het algemeen. Samen met de transportsector en studenten zijn zij de grote aanjagers van de protesten van de afgelopen anderhalve week.

De Verenigde Naties hebben aangeboden een bemiddelende rol te spelen tussen de regering enerzijds en CONAIE en andere sociale groeperingen anderzijds om een eind te maken aan de geweldsspiraal.

Hoe dat is nog onduidelijk als Lenín Moreno blijft vasthouden aan zijn gehate brandstofmaatregel en zijn positie. Volgens sommige lokale media is hij het hele op aanwijzing van het IMF ingevoerde bezuinigingspakket aan het heroverwegen, maar het ‘Fuera Lenin Fuera'(wegwezen Lenin) is dé strijdkreet van de demonstranten en de vraag is dus of hij überhaupt kan aanblijven.

De economie heeft inmiddels in elk geval al honderden miljoenen dollars schade geleden door de crisis van de afgelopen anderhalve week. Als de situatie nog lang aanhoudt wordt de schade misschien zelfs nog wel groter dan de beoogde bezuinigingen.

Relatieve rust in Cuenca

In mijn eigen Cuenca is het zeker nog geen ‘business as usual’, maar heerst er lang niet zo’n chaos als in Quito. Wel werd er opnieuw geprotesteerd in de historische binnenstad.

Er zijn vrijdagmiddag en zaterdagochtend heel vroeg twee konvooien met vrachtwagens doorgelaten bij wegblokkades op de toegangswegen tot de stad. Daardoor zijn er onder andere weer de nodige gasflessen aangekomen in Cuenca, die op een aantal vaste punten werden gedistribueerd door de lokale autoriteiten. Eén per familie en nog niks voor het restaurant van mijn vrouw dat sinds woensdag al noodgedwongen gesloten is.

Gas 2

Verkeer binnen de stad is sinds de nationale staking van woensdag geen probleem meer, maar op de door militaire begeleide konvooien na is er nog steeds geen enkel verkeer over de grote doorgaande wegen mogelijk tussen het hoog in de Andes gelegen Cuenca en andere grote steden.

Onduidelijk is nog of de scholen maandag weer open gaan. Alle onderwijsinstellingen in heel Ecuador zijn al sinds vorige week donderdag dicht, maar gezien de aanscherping van de noodtoestand is het niet erg waarschijnlijk dat daar nu een einde aan komt.

Wel was het vrijdagavond opvallend druk op de weg in Cuenca. Eigenlijk zijn alle Ecuadoranen de situatie spuugzat en dus was het hoog tijd met familie en vrienden maar even leuke dingen te gaan doen in afwachting van wat nog komen gaat.

Correctie 14/10: In de oorspronkelijke versie van dit artikel stond dat op een filmpje op sociale media te zien was hoe een demonstrant werd doodgeschoten, maar hij bleek later gewond te zijn afgevoerd na hoogstwaarschijnlijk te zijn geraakt door een rubberen kogel. Dat is hierboven aangepast.