In een spannende live op televisie uitgezonden dialoog tussen inheemse Ecuadoraanse bevolkingsgroepen en de regering heeft president Moreno uiteindelijk bakzeil gehaald. Hij trekt de gehate brandstofmaatregel in en in ruil daarvoor beloven de protestleiders de demonstraties te beëindigen. Maar de vraag is welke bezuinigingen Ecuador nu dan wel te wachten staan.
De inheemse leider Jaime Vargas stelt zijn eisen in de langverwachte dialoog met president Moreno.
Na een rare gespannen dag in Quito met tanks en andere legervoertuigen op straat, begon bij het vallen van de avond eindelijk de live op televisie uitgezonden dialoog tussen de regering en de protesterende inheemse bevolkingsgroepen, die een aantal uur later succesvol bleek te zijn geweest.
Gespreksleider Arnaud Peral van de VN in Ecuador wees er na al het geweld van de laatste dagen op dat het al een overwinning was dat de partijen überhaupt samen om tafel zaten.
Lees ook mijn stuk voor NRC over het akkoord: Regering Ecuador trekt gehate brandstofmaatregel in
Volgens de nationale ombudsman zijn er tot nu toe zeven doden gevallen bij de protesten en meer dan 1.300 mensen gewond geraakt. Zowel de sprekers van regeringszijde als de demonstrerende inheemse bewegingen spraken aan het begin van hun dialoog de wens voor vrede uit.
Uiteindelijk werd er na een schorsing van bijna twee en een half uur een akkoord gesloten over het beëindigen van de protesten in ruil voor het intrekken van de omstreden brandstofmaatregel, maar daar gingen wel heel wat smeekbedes aan vooraf van alle inheemse leiders oog in oog met president Moreno aan een U-vormige tafel.
CONAIE-leider Vargas zei namens heel Ecuador te spreken
Leider Jaime Vargas van de koepelorganisatie CONAIE van Inheemse Bevolkingsgroepen wil een einde aan de achterstelling van de indígenas, de inheemse bewoners van Ecuador, maar voordat hij waar dan over wilde praten moest eerst de gehate brandstofmaatregel worden ingetrokken. “Haal decreet 883 van tafel en dan gaan we daarna nieuwe manieren zoeken om het land vooruit te helpen. Dit is geen eis van alleen de inheemse bevolking maar van heel Ecuador”, zei hij.
Niet alleen de benzine en diesel worden duurder, maar alle prijzen stijgen, benadrukte Vargas. De inheemse leider krijgt dan ook veel bijval van burgers die zich eveneens zorgen maken over het feit dat alles duurder wordt.
Verder eiste Vargas dat de ministers van Defensie en Binnenlandse Zaken worden ontslagen, omdat zij verantwoordelijk zijn voor het harde optreden van politie en leger tegen de demonstranten.
Regering hield lang vast aan afschaffen subsidies
Maar de zeer gespannen ogende president Lenín Moreno wilde in eerste instantie niet meer toezeggen dan dat hij het hele bezuinigingspakket wil heroverwegen. Volgens Moreno is het ook zijn doel de leefsituatie van arme Ecuadoranen te verbeteren en wil hij samenwerken aan een beter pakket maatregelen.
Zijn minister Richard Martínez van Economie legde later uit waarom de regering een generieke subsidie op brandstof geen goed idee vindt: “Als we de subsidie opnieuw invoeren zijn brandstofsmokkelaars en rijken de eersten die daarvan profiteren”.
Brandstofsmokkelaars omdat ze fors verdienen door de goedkopere Ecuadoraanse benzine en diesel veel duurder te verkopen in de buurlanden Colombia en Peru en de rijken omdat zij hun dure ‘40.000 dollar kostende 4×4’ vol kunnen gooien met goedkope diesel, zei Martínez. “Is het rechtvaardig dat alle Ecuadoranen daar aan meebetalen?”
De regering ging met de aanvankelijke weigering de maatregel van tafel te halen voorbij aan de smeekbedes van alle inheemse sprekers, zoals leider Leonidas Iza van de indígenas van de niet ver van de hoofdstad Quito afgelegen provincie Cotopaxi: “Toen ik ging slapen kostte het 20 dollar om mijn tractor vol te gooien en toen ik wakker werd, kostte het 45 dollar. Dat geld heb ik nodig om mijn drie kinderen naar school te sturen”.
Een woordvoerder van inheemse boeren wees er nog maar eens op dat zij al het voedsel produceren voor de grote steden en dat zij toch echt het meest te lijden hebben van de hogere brandstofprijzen. Politici zien ze alleen maar vlak voor de verkiezingen als ze stemmen nodig hebben en daarna nooit meer.
Uiteindelijk zwichtte de regering onder alle druk en zegde toe het omstreden decreet in te trekken. De inheemse bewoners die vanuit hun dorpen in de Andes en vanuit het Amazonegebied naar Quito zijn getrokken vierden daarop gelijk hun overwinning op straat.
Er wordt nu een comité ingesteld met vertegenwoordigers van de regering, inheemse bevolkingsgroepen en andere sociale groeperingen dat gaat bekijken hoe de noodzakelijke bezuinigingen dan wel kunnen worden gerealiseerd zonder dat het arme en vaak inheemse deel van de bevolking daar onder lijdt. Gevreesd wordt voor een verhoging van de BTW, maar dat lijkt ook geen echte optie aangezien armen daar ook hard door geraakt zullen worden.
Over het door de protestleiders geëiste vertrek van twee ministers zei Moreno dat hij daar de komende dagen het gesprek over aan wil gaan. Scholen blijven deze maandag nog dicht in afwachting van het daadwerkelijk terugkeren van de rust in het land.
Moreno nog steeds onder druk
En hoe dan ook is de onvrede over deze regering nog niet voorbij. Er zitten naast de nu teruggedraaide brandstofmaatregel nog genoeg andere impopulaire maatregelen in het door de IMF ingefluisterde bezuinigingspakket. Ook maatregelen die inheemse bewoners niet raken, maar overheidsmedewerkers en de eveneens volop protesterende arbeiders en studenten wel.
Moreno zal dus heel wat uit de kast moeten halen om iedereen tevreden te stellen en dat terwijl hij juist steeds heeft benadrukt dat er echt miljardenbezuinigingen nodig zijn. Als hij het bij bedrijven en het rijkere deel van de bevolking wil gaan halen, zullen die op hun manier in opstand komen.
De president kreeg zondagavond nog voor het bereiken van het akkoord met de inheemse protestleiders steun toegezegd van het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur, waar Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay in zitten. Mercosur veroordeelde de onrust in het land en zag de demonstraties als een poging om de regering van Moreno te destabiliseren.
Heel Ecuador is opgelucht dat de situatie voor nu lijkt te normaliseren, maar is ook sceptisch over het vermogen van Moreno om nu wel met een voor iedereen bevredigend pakket aan maatregelen te komen, dat ook de goedkeuring kan krijgen van de gehate IMF.
Arjan Meesterburrie 