“We moeten samenlevingen zijn mét een markt, niet ván de markt”. De linkse Ecuadoraanse president Rafael Correa adviseert Europa in een column in regeringskrant El Telégrafo dringend zich te bevrijden van de macht van het kapitaal. De in de VS en België als econoom opgeleide Correa wil niet dat Europa dezelfde fouten maakt als Latijns-Amerika decennialang heeft gemaakt. Hieronder de integrale vertaling van zijn hoogdravende, doch boeiende latino-proza over de huidige Europese crisis.
“In Ecuador en Latijns-Amerika zijn we experts in crises. We hebben er het meest van geleden en de meeste crises hebben we ontzettend fout aangepakt.
Terwijl het beleid er in theorie op gericht is de crisis te verzachten tegen de minste kosten, in de kortste tijd en met een eerlijke verdeling, zodat niet de meest kwetsbaren die de minste verantwoordelijkheid dragen voor de crisis er het hardst door getroffen worden, stond alles in de praktijk in dienst van het grote nationale en internationale kapitaal.
Europa maakt zelfde fouten als Latijns-Amerika maakte
Vandaag de dag kijken we bezorgd toe hoe Europa dezelfde fouten maakt. Terwijl de crisis sommige landen met volle kracht treft, blijven ze orthodoxe formules toepassen die overal in de wereld hebben gefaald en die het tegenovergestelde zijn van wat technisch en sociaal wenselijk is.
In Cyprus en andere Europese landen leggen ze nu dezelfde structurele hervormingsprogramma´s op die zoveel schade hebben berokkend aan Latijns-Amerika.
Er klopt niks van het vermeende gebrek aan middelen om de crisis op te lossen, zolang de bedragen die worden uitgetrokken voor de ´bailout-banken´ in Portugal, Griekenland en Ierland hoger zijn dan de salarissen van alle werknemers in die landen samen.
Zelfmoorden in Spanje door huizencrisis
In Spanje zijn huizen die de bank zelf heeft getaxeerd vele malen minder waard geworden, zodat burgers hun huis verliezen en voor de rest van hun leven met een schuld opgezadeld blijven. De beruchte uitzettingen veroorzaken 34% van de zelfmoorden in het land.
Dat is niet alleen immoreel, maar het is ook desastreus voor de economie. Het verenigt het slechtste van twee werelden: gezinnen die huizen nodig hebben zonder huis en banken die geen huizen nodig hebben met huizen in overvloed.
Het kapitaal lijkt nooit verantwoordelijk
Iedereen is het erover eens dat de problemen aan de basis moeten worden aangepakt. Bijvoorbeeld dat van een monetaire unie van landen met grote verschillen in productiviteit zonder grote salarisverschillen.
Maar iedereen is het er het er ook over eens dat de kern van de oplossing niet ligt in de laagste kosten voor de Europese burgers, maar in het garanderen van de afbetaling van de schulden van particuliere banken.
Net als in de Latijns-Amerikaanse crises noemen we het een schuldenprobleem (overlending) zonder dat we het daaraan gekoppelde probleem van overcreditering (overborrowing) volmondig erkennen. Het lijkt erop dat het kapitaal nooit verantwoordelijk is.
Geen technisch, maar een politiek probleem
Het voorgaande toont aan dat het hier niet gaat om een technisch probleem, maar om een politiek probleem over de vraag wie de samenleving regeert: de mensen of het kapitaal? Wetenschappelijk gezien denk ik dat de grootste schade die aan de economie is toegebracht het verlaten van de idee van ´Economische politiek´ is.
Ze willen ons laten geloven dat alles technisch op te lossen is en hebben daarmee hun ideologie vermomd als wetenschap. Daardoor zijn economen – om John Kenneth Galbraith te citeren – niet meer in staat om de mensheid te dienen, wat uiteindelijk toch het doel is van de economie. Maar ze zijn wel bruikbaar voor de macht en de overheersende ideeën.
Markt als dienaar, niet als heerser
Ze kunnen of willen niet begrijpen dat de belangrijkste uitdaging van de mensheid aan het begin van de 21e eeuw is zich te bevrijden van het imperium van het kapitaal en zijn belangrijkste uitwas: de markt als heilig doel.
Anders gezegd moeten we streven naar samenlevingen mét een markt, in plaats van samenlevingen ván de markt om de macht van het kapitaal te overwinnen. Een markt als dienaar en niet een markt als heerser.”
President Rafael Correa van Ecuador op 16 juli 2013 in El Telégrafo
Arjan Meesterburrie 