De woede over het afschaffen van de subsidie op benzine en diesel is nog lang niet voorbij in Ecuador. De transportsector heeft weliswaar de knopen geteld en vrijdagavond de officiële staking beëindigd, maar boze boeren en indianen blokkeren nog altijd belangrijke doorgaande wegen. Ook zijn duizenden indianen op weg naar Quito om te protesteren tegen president Lenín Moreno en zijn ‘neoliberale’ beleid.
De dieselprijs is afgelopen week van de ene op de andere dag ruim in prijs verdubbeld en daar is vooral het armere deel van de bevolking woedend over. Boeren die met hun pick-upje op en neer naar de markt in de grote stad gaan moeten fors meer gaan betalen om hun tank vol te gooien, lokale busritjes worden in sommige steden 5 tot 10 dollarcent duurder en met de hogere brandstofkosten stijgen ook de voedselprijzen.
Voor Ecuadoranen die toch al moeite hebben het hoofd boven water te houden is dat echt een lont in het kruitvat. Er is sowieso al veel algehele onvrede over de politiek in het algemeen en de maar niet uit te roeien corruptie.
Het betekent in elk geval dat de verbindingswegen tussen de grote steden Quito, Guayaquil en Cuenca en andere belangrijke doorgangsroutes al sinds donderdag zijn geblokkeerd. En de demonstranten zijn vastbesloten dat vol te houden totdat de regering de maatregel weer intrekt.
LEES OOK: Totale chaos in Ecuador na afschaffing subsidie op benzine
Op de weg tussen Cuenca en Guayaquil is een jonge demonstrant bij een wegblokkade om het leven gekomen nadat hij aangereden werd door een auto. Het wrange is dat de ambulance de plek van het ongeluk door de blokkades niet kon bereiken en de artsen een flink stuk lopend moesten afleggen. Het lijk heeft volgens de krant El Comercio uiteindelijk minstens vier uur op de weg gelegen.
Indianen willen pas in Quito praten
Nu de officiële staking van taxi-, bus- en vrachtwagenchauffeurs is beëindigd, zijn indianen de grote aanjagers van de protesten. Zij zijn vanuit het midden van het land lopend op weg naar de hoofdstad Quito om daar hun eisen kracht bij te zetten. En om Lenín Moreno, net als bij enkele van zijn voorgangers is gebeurd, uit zijn presidentiële paleis te verjagen als hij toch vasthoudt aan zijn ‘neoliberale’ plannen.
“We gaan nu niet de dialoog aan met de regering”, zegt indianenleider Jaime Vargas tegen persbureau EFE over een aanbod dat de regering volgens hem gedaan heeft om in gesprek te gaan. “Er komt geen dialoog totdat we in Quito zijn”.
In navolging van de noodtoestand die Moreno heeft uitgeroepen hebben de indianen ook hun eigen noodtoestand afgekondigd: elke militair of politieagent die hun territorium betreedt zal worden opgepakt en volgens indiaans recht worden veroordeeld.
Decreto Estado de Excepción en territorio indígena del Ecuador ante la brutalidad de las fuerzas militares.
Militares y policías que se acerquen a nuestros territorios serán retenidos y sometidos a justicia indígena.#SomosCONAIE#LaLuchaVaPorqueVa pic.twitter.com/mqAW6RSmrn
— CONAIE (@CONAIE_Ecuador) October 5, 2019
Speculeren met voedselprijzen
Veel mensen zijn bang dat de voedselprijzen onevenredig hard omhoog gaan. Omdat diesel twee keer zo duur is geworden, proberen verkopers nu ook hun producten twee keer zo duur te maken.
De autoriteiten willen dergelijke speculatie voorkomen en daarom heeft het ministerie van Landbouw een lijst met richtprijzen gepubliceerd waaruit moet blijken dat het allemaal wel meevalt. Daar wordt ook steekproefsgewijs op gecontroleerd, want het opvoeren van de prijzen is strafbaar. Er zijn ook al zeker twintig winkeliers aangehouden die woekerprijzen hanteren.
Om de stijgende prijzen te compenseren krijgen de allerarmsten er 15 dollar per maand bij op hun bescheiden basisuitkering.
Zelf werd ik donderdag en vrijdag op de fiets gewoon door de wegblokkades heen gelaten. Inmiddels zijn alle blokkades binnen Cuenca zelf opgeheven. Maar de boeren buiten de stad die ik sprak lieten ondubbelzinnig weten hun blokkades pas op te heffen als de regering inbindt en daar ziet het absoluut niet naar uit.
In de binnenstad van Cuenca en ook in die van Quito en Guayaquil is het dit weekend relatief rustig gebleven na de felle protesten van donderdag en vrijdag, waarbij flink wat vernielingen zijn aangericht en arrestaties zijn verricht. Onder die demonstranten ook veel studenten.
Riot police fire tear gas at protesters in #Quito#Ecuador pic.twitter.com/Q2M7EBrwh1
— Ruptly (@Ruptly) October 4, 2019
Maar met alle geblokkeerde verbindingswegen is de situatie in Ecuador nog verre van normaal en zijn verse producten als groenten, fruit en vlees inmiddels bijna op in de supermarkten.
Ook zijn overal in het land mensen gestrand. Van Ecuadoranen die niet naar huis kunnen en uit wanhoop maar tientallen kilometers gaan lopen tot grote groepen buitenlandse toeristen die met hun bussen overal worden tegengehouden en geen kant op kunnen.
Zo zitten er groepen van de reisorganisaties Sawadee en NRV vast in het stadje Guamote, waar de situatie op straat grimmig begint te worden en de voedsel- en watervoorraden op beginnen te raken. Maar ze kunnen voorlopig geen kant op.
Economie lijdt honderden miljoenen dollars schade
De regering heeft meerdere malen laten weten de aangekondigde maatregelen onder geen beding terug te draaien en heeft een aantal belangrijke actieleiders gearresteerd. In totaal zijn er bijna 400 demonstranten opgepakt de afgelopen dagen. Toch durven politie en leger niet in te grijpen bij de illegale wegblokkades.
Als de wilde acties nog lang duren zal het land meer en meer ontwricht raken, al gaan in de meeste provincies de scholen deze maandag weer open. Maar niet in de ‘Sierra’ het hooggelegen deel van Ecuador waar ook Cuenca ligt, dus mijn jongens moeten in elk geval een derde schooldag op rij thuis blijven.
Dat Ecuador al vier dagen grotendeels op slot zit, heeft de economie in elk geval al honderden miljoenen dollars gekost (de schattingen lopen uiteen van 200 tot 400 miljoen dollar) en dat terwijl het land toch al zwaar in de financiële problemen zit. Vooral vanwege de enorme staatsschuld die onder de vorige president Rafael Correa is opgebouwd.
Daardoor moest Moreno, die de banden met de VS en Europa aan het aanhalen is, bij het IMF aankloppen voor een miljardenlening. Als tegenprestatie moest hij dit zo gehate bezuinigingspakket doorvoeren. Behalve de hogere benzine- en dieselprijs zitten daar ook vervelende maatregelen in voor werknemers in de publieke sector, zoals een loonsverlaging en een halvering van het aantal vakantiedagen.
President Lenín Moreno
De populariteit van Moreno was al gezakt van 70% bij zijn aantreden in 2017 tot onder de 30%, maar dat zal na deze week alleen nog maar verder zijn gedaald. Het wordt de komende dagen en weken hoe dan ook buigen of barsten voor hem en zijn regering.
Arjan Meesterburrie 