De eenzijdige wapenstilstand van de FARC loopt zondag af. Het Colombiaanse regeringsleger had al nooit aan een staakt-het-vuren gedaan, dus de kans is groot dat de vredesonderhandelingen op Cuba verder onder druk worden gezet door oplaaiend geweld.

Aan het begin van de vredesonderhandelingen met de Colombiaanse regering op Cuba op 19 november kondigde de FARC een wapenstilstand af. Het leger weigerde dat ook te doen uit angst dat de rebellen de periode van rust zouden gebruiken om zich te herbewapenen. Zo werden er bij een luchtaanval op oudjaarsdag 13 rebellen gedood.

Image

Hoofdonderhandelaar van de FARC Iván Marquez liet deze week weten dat de eenzijdige wapenstilstand niet wordt verlengd. Daarmee lijkt hij impliciet te zeggen dat de rebellenbeweging de wapens weer oppakt, al is het natuurlijk nog afwachten of het daadwerkelijk tot nieuwe gewelddadige acties komt.

Wél referendum, géén grondwetswijziging
President Juan Manuel Santos voelt er intussen wel voor de uitkomst van de vredesonderhandelingen in een referendum voor te leggen aan de bevolking. “Het is heel goed mogelijk dat we een manier vinden voor publieke instemming met wat voor een akkoord dan ook”, zei Santos woensdag.

Draagvlak in de door decennia van geweld gespleten samenleving is dan ook heel belangrijk voor het welslagen van een eventueel akkoord. De afspraken die worden gemaakt vastleggen in de Grondwet zoals de FARC wil om ze ook echt te verankeren, ziet Santos niet zitten. Als de guerilla’s het systeem willen veranderen dan moeten ze maar meedoen aan de verkiezingen, stelt de president.

Herverdeling landbouwgrond
Het belangrijkste punt bij de gesprekken is de herverdeling van landbouwgrond. Hoewel de FARC grotendeels is verworden tot een gewelddadige drugsbende, zeggen de rebellen nog altijd op te komen voor kleine boeren wiens land is ingepikt door grootgrondbezitters en de overheid.

Image

Als de onderhandelaars het daar al over eens kunnen worden zijn er nog vele andere heikele punten, zoals de aanpak van drugshandel, de toekomstige (politieke) rol van de FARC in de Colombiaanse samenleving én compensatie voor slachtoffers van het tientallen jaren durende gewapende conflict.

Hoop op vredesakkoord
Als de FARC na zondag de wapens weer oppakt, wordt de dialoog op Cuba er zeker niet makkelijker op. Maar het leger heeft volgens Marquez sinds het begin van de vredesonderhandelingen al 34 rebellen gedood en toch zijn de gesprekken gewoon doorgegaan.

Regeringsonderhandelaar Humberto de la Calle zei deze week zelfs nog dat hij het tempo van de onderhandelingen wil opvoeren en ex-president Jimmy Carter van de VS zag ‘grote vooruitgang’ toen hij vorig weekend op bezoek was in Bogotá. De Colombianen hoeven de hoop op een vredesakkoord dus nog niet op te geven.