Arjan Meesterburrie

Op het ene moment ben je nog de trotse eigenaar van de drie grootste Boliviaanse luchthavens en op het volgende moment heeft de politie je kantoren bezet omdat president Morales je bedrijf heeft genationaliseerd. Spanje is woedend dat Bolivia zonder enige aankondiging vooraf luchthavenbeheerder Sabsa nationaliseert. 

“We gaan de relaties met Bolivia heroverwegen”, waarschuwt het Spaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook de EU waarschuwt de Boliviaanse regering dat deze en eerdere nationalisaties een heel negatief signaal zijn voor investeerders.

Investeringsafspraken niet nagekomen
President Morales kondigde maandag aan het in Spaanse handen zijnde Sabsa in staatseigendom te nemen en liet gelijk de politie en het leger de controle van de luchthavens van La Paz, Santa Cruz and Cochabamba overnemen.

De joint-venture van twee Spaanse bedrijven rekent volgens Morales veel te hoge tarieven voor gebruikers en houdt zich niet aan de afspraken over investeringen. Zo zou Sabsa $26 miljoen investeren tussen 2006 en 2011 om de luchthavens te verbeteren, maar kwam het niet verder dan $5,6 miljoen.

Compensatie voor plotselinge nationalisatie
De regering van Bolivia belooft een onafhankelijk bureau een eerlijke prijs te laten vaststellen om de Spaanse bedrijven Albertis en AENA die de Boliviaanse luchthavens beheerden te compenseren.

Spanje heeft al direct de eis van $90 miljoen op tafel gelegd, maar is vooral gepikeerd dat de nationalisatie zonder enige aankondiging vooraf plaatsvond en dat de politie de kantoren binnenviel. “Die onvriendelijke daad betreuren wij ten zeerste”, laat het Spaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken weten.

Reeks van nationalisaties
Evo Morales heeft van nationaliseren sowieso zijn hobby gemaakt en de laatste tijd zijn vooral Spaanse bedrijven het slachtoffer. Vlak voor de jaarwisseling dochterondernemingen van een Baskisch elektriciteitsbedrijf.

En afgelopen mei ‘Transportadora de Electricidad’ dat in handen was van het Spaanse Red Electrica en verantwoordelijk was voor driekwart van alle energie-distributie in Bolivia.

“En dat terwijl wij als enige EU-land een ruimhartige samenwerking met Bolivia blijven verdedigen”, verzucht een hoge Spaanse diplomaat tegenover persbureau AFP.

Uitbuiting of gewoon zakendoen?
Deze nieuwe nationalisatie is exemplarisch voor de aanhoudende strijd tussen de veelal linkse regeringen in Latijns-Amerika die vinden dat de VS en Europa hun landen nog altijd uitbuiten en westerse bedrijven die via zakelijke contracten in beider belang geld willen verdienen.

Ze hebben allebei een beetje gelijk. Want buitenlandse investeringen zijn natuurlijk heel belangrijk voor ontwikkelingslanden als Bolivia en Ecuador, maar tegelijkertijd willen veel bedrijven voor een dubbeltje op de eerste rang zitten zonder zich al teveel te bekommeren om de lokale bevolking.

En daar hoef je bij zelfbewuste presidenten als Evo Morales en Rafael Correa, maar ook de felle Argentijnse presidente Cristina Fernández die gisteren 60 jaar is geworden, niet mee aan te komen.